اطریفل(atrifel) چیست؟
اطریفل دارویی گیاهی و پرکاربرد در طب سنتی است که از ترکیب سه گیاه بومی هند که عبارتند از آمله، بلیله و هلیله تهیه میشود. همچنین معنای دیگر آن به صورت معرب در هند به داروهایی گفته می شود که از سه گیاه تشکیل شده باشند.
نام هندی این گیاهان عبارتند از:
آمله: آمالاکی یا آمالا (Emblica Officinalis)
بلیله: ویبهیتاکی (Terminalia Bellirica)
هلیله: هارتاکی (Terminalia Chebula) که شامل گونه های هلیله سیاه، هلیله زرد و هلیله کابلی است.
تمام این گونهها از خانواده Combretaceae هستند و قسمت مورد استفاده، میوه آن است.
اسامی دیگر: اطریفل، طرافل، طریفل، اَطریفِل (Atrifel)، اُطریفل (Otrifel)، اِطریفِل (Etrifel)، (هندیِ ترپهله /ترپهلا (Triphala))
تاریخچه اطریفل(atrifel)
- بیش از 1000 سال در طب سنتی هند (آیورودا) به عنوان داروی درمانی استفاده شده است.
- پیامبر اسلام نیز استفاده از آن را توصیه کردهاند. از ابن عباس معجونی نقل است که پیامبر فرموده اند: هلیله سیاه، بلیله و آمله را با روغن گاو بجوشان که در آن فضایل زیادی نهفته است.
- همچنین گفتهشده اطریفل کلمهای یونانی است، اما معادل یونانی آن روشن نیست.
- اطریفل ترکیبی رایج در طب سنتی است که گاهی ترکیبات دیگری نیز به آن اضافه میشود.
ترکیب اطریفل(atrifel) به عنوان پایهای برای واردکردن سایر گیاهاندارویی در خود استفاده داشتهاست. بهطوریکه نسبت مساوی از این سه میوه(نسبت 1:1:1 از آمله، بلیله و هلیله) به صورت نیمکوبشده با هم ترکیب و با عسل و روغنگیاهی به عنوان پایهای برای واردکردن سایر گیاهان دارویی مانند اسطوخودوس، افتیمون، جوزگندم و خبثالحدید و … استفاده شده است.
انواع پرکاربرد اطریفل عبارتند از:
- اطریفل مقل
- اطریفل مقل ملیّن یا گوگاتریپ
- اطریفل گشنیزی یا کوری تریپ
- اطریفل سفرجلی شامل: سفرجل( میوه بِه)
- اطریفل کبیر،
- اطریفل صغیر،
- اطریفل زمانی،
- اطریفل اسطوخودوس،
- اطریفل افتیمونی،
- اطریفل مسهل
- اطریفل شاهتره
به طور کلی خواص اطریفل عبارت است از:
- ملین طبیعی و رفع اختلالات گوارشی
- ضد التهاب
- ضدسرطان
- کاهش التهابات دهان و سلامت دندانها
- کمک به کاهش وزن و لاغری
- کاهش سطح قند خون دیابت نوع2 و کلسترول خون
- کاهش استرس و آرامشبخش
- کلاژنساز و بهبود سریع زخمهای پوستی
مضرات اطریفل عبارتند از:
- مصرف زیاد از این دارو، باعث ایجاد اسهال و ناراحتیهای معده میشود. طبق دستور پزشک مصرف شود.
- در دوران بارداری و شیردهی استفاده نشود.
- برای کودکان و نوزادان استفاده نشود.
- ممکن است با داروهای رقیق کنندهی خون مانند وارفارین تداخل دارویی داشته باشد.
آشنایی با انواع اطریفل
اطریفلصغیر
ترکیبات: به نسبت مساوی پوست هلیله کابلی، آمله منقی، پوست بلیله کوبیده(باید به صورت جرکوب درآید طوریکه از الکمش 40 عبور داده شود) + روغن گاو+ عسل
مزاج اطریفل صغیر
در درجه اول سرد و در درجه دوم خشک است. مصلح آن شراب بنفشه است.
خواص اطریفل صغیر
- برای درمان رطوبت و استرخای معده و ضعف معده مفید است.
- تقویت مغز
- غلبه رطوبات بدن
- ریاح بواسیر
- نیکوکردن رنگ رخساره
تا 40 روز بعد از ساخت، میتوان تا مقدار 2 مثقال از این دارو استفاده کرد.
عوارض اطریفل صغیر
- باعث ایجاد قولنج میشود.
- برای طحال مناسب نیست.
اطریفل صغیر گشنیزی
ترکیبات: ترکیبات اطریفل صغیر+ گشنیز خشک+ میخک و روغن بادام شیرین
مزاج اطریفل گشنیزی
سرد و خشک
خواص اطریفل گشنیزی
- تقویت معده، ضدنفخ و بادشکن
- بهبود درد سر، درد گوش و چشم، که بع علت بخار معده باشد.
- تقویت حواس
تا 15 روز بعد از ساخت، میتوان تا مقدار 6 درم از این دارو استفاده کرد.
اطریفل کبیر
ترکیبات: یک جزء پوست هلیله کابلی، پوست بلیله، آمله منقی، بوزیدان، بسباسه، شیطرج هندی، شقاقل، تودری سرخ (قدومه)، تودری زرد، لسان العصافیر(زبان گنجشک)، نیم جزء بهمن سرخ و بهمن سفید، را کوبیده+ روغن گاو+ عسل
خواص اطریفل کبیر
- درمان ضعف معده، سوء هاضمه، ضعف کلیه ناشی از سردی
- رفع مشکلات ناشی از رطوبت و بلغم
مزاج اطریفل کبیر
گرم و خشک
تا 2 ماه بعد از ساخت، میتوان تا مقدار 2 مثقال از این دارو استفاده کرد.
اطریفل اسطوخودوسی
ترکیبات: پوست هلیله زرد، پوست هلیله کابلی، هلیله سیاه، بلیله، آمله منقی، سنا مکی(Cassia Angustifolia)، تربدسفیدمدبر(Ipomoea turpethum)، بسفایج(Polypodium vulgare)، اسطوخودوس را کوبیده+ روغن گاو+ عسل
خواص اطریفل اسطوخودوسی
- ضد افسردگی، مقوی اعصاب و آرامش بخش
- ملین طبع
- مقوی دماغ
- رفع مشکلات بلغمی و سوداوی
- رفع اخلاط معده
- رفع صرع، مالیخولیا و برص
- رفع امراض سر، چشم، گوش و بینی
مزاج اطریفل اسطوخودوسی
گرموخشک
تا 40 روز بعد از ساخت، میتوان تا مقدار 6 درم از این دارو استفاده کرد.
اطریفل افتیمونی
ترکیبات: پوست هلیله زرد، پوست هلیله کابلی، هلیله سیاه، بلیله، آمله منقی هرکدام ده درم + سنا مکی، تربد سفید مدبر و افتیمون( Cuscuta epithymum) هر کدام پنج درم + سه درم شیطرج هندی+ یک درم بسفایج فستقی+ دو درم نمکهندی+ دو درم انیسون(Pimpinella anisum) را کوبیده+ روغن گاو+ عسل
خواص اطریفل افتیمونی
- درمان سردرد و میگرن
- رفع مشکلات سوداوی و بلغمی
- جلوگیری از سفیدشدن مو
مزاج اطریفل افتیمونی
گرم و خشک
تا 3 ماه بعد از ساخت، میتوان تا مقدار 5 مثقال از این دارو استفاده کرد.
اطریفل مقل صغیر
ترکیبات: پوست هلیله کابلی، پوست بلیله، آمله منقی از هر کدام ده درم+ مقل ازرق( Commiphora wightii) سی درم
مقل را با آبگرم حل میکنیم و با عسل قوام میدهیم. بقیه گیاهان را کوبیده و مخلوط میکنیم و با روغن گاو چرب میکنیم و به مخلوط مقل و عسل اضافه میکنیم.
خواص مقل صغیر
- رفع بواسیر و اسهال بواسیری
مزاج مقل صغیر
گرموخشک
تا 3 ماه بعد از ساخت، میتوان تا مقدار 4 مثقال از این دارو استفاده کرد.
اطریفل مقل ملیّن یا گوگاتریپ
ترکیبات: هلیله زرد، هلیله کابلی، هلیله سیاه، بلیله، آمله، مقل ازرق، اسطوخودوس، افتیمون، فلوس، تربد
خواص اطریفل مقل ملیّن
- درمان نفخ
- رفع بواسیر، سردی و رطوبت بدن و همچنین دفع بلغم
اطریفل شاهتره
ترکیبات: هلیله زرد، هلیله سیاه، هلیله کابلی، بلیله، آمله، سنا، ریوند، گز علفی و شاهتره
خواص اطریفل شاهتره
- بهبود عملکرد کبد و نارساییهای کبدی
- بهبود عملکرد بافت پوست و رفع بیماریهای پوستی مثل اگزما، خارش