انعقاد نطفه و حاملگی از دیدگاه طب ایرانی اسلامی

در مقاله قبلی، در مورد ازدواج و انتخاب همسر از دیدگاه طب سنتی مطالبی ارایه شد. در این مقاله به مبحث انعقاد نطفه و حاملگی می پردازیم.

انعقاد نطفه و حاملگی از دیدگاه طب ایرانی اسلامی

انعقاد نطفه:

انعقاد نطفه یکی از مهم ترین بخش های زندگی و سرنوشت ابدی موجودات و انسان ها است. موجودات و انسان ها در زمان انعقاد نطفه، خصوصیات فردی، اعم از خصوصیات جسمی، روحی، روانی، معنوی و… را به فرزند آینده خود منتقل می کنند.

بنابراین درک و بینش صحیح از مطلب انعقاد نطفه بسیار مهم است.

نکته مهم آن است که زوجین باید بین جماع معمولی و جماع جهت انعقاد نطفه فرق بگذارند و با هدف گذاری از پیش تعیین شده، به سمت انعقاد نطفه بروند.

زوجین باید بدانند که رحم مبارک زن، کارخانه انسان سازی است و این کارخانه عجیب و ظریف، به اذن الله تعالی به اسم المصور حق صورتگری می نماید.

با درک این مطالب مهم، ما بخش انعقاد را به پنج برهه و پنج بخش تقسیم می کنیم:
هرچند هر بخش آن نیازمند جلسات طولانی جهت تبیین اسرار و حقایق شگرفی است اما به علت محدودیت زمان  به اختصار به مواردی اشاره خواهیم کرد.

برهه های اثرگذار و مهم در نطفه عبارتند از:

1. از آغاز زندگی فردی
2.  چهل روز قبل از انعقاد نطفه
3. سه روز قبل از انعقاد نطفه
4. هنگام انعقاد نطفه
5. دقایقی بعد از انعقاد نطفه

 الف: اثرگذاری بر روی نطفه از آغاز

زندگی فردی:

انسان از زمانی که از مادر متولد می شود، یکسری خصوصیات خاص خود را دارد که این خصوصیات به صورت خاص با او همراه است.

بنابراین در زمان انعقاد نطفه این خصوصیات همراه نطفه به فرزند او منتقل می شود؛ مانند: رنگ چشم، مو، مزاج جبلی، گروه خونی و…

یکسری از خصوصیات دیگر در طی دوران زندگی تا زمان بلوغ و ازدواج، به صورت اکتسابی از محیط کسب می کند، مانند خصائص رفتاری، دین، مذهب، آداب فردی و اجتماعی، هنجارها و نابه هنجاری ها که همه این ها اعم از موارد ذاتی و اکتسابی، توسط نطفه به فرزند آینده وی، منتقل می گردد.

 مثال:

• شاید فرد دارای مزاج دموی بوده است، اما با عدم رعایت تغذیه ای، به سمت غلبه سودا یا صفرا رفته است، اگر در زمان انعقاد نطفه، فرد دارای غلبه هر مزاجی باشد، آن غلبه ی مزاج و بیماری، به صورت آشکار یا نهفته و مستعد، به فرزند وی منتقل می گردد.
• فردی که در 20 سالگی ازدواج می کند، اگر در طی این بیست سال انسانی بی بند و بار یا منضبط، پرخاشگر یا آرام، دین مدار یا دین گریز و … باشد، در زمان انعقاد نطفه، این خصوصیات به صورت آشکار یا نهفته به فرزند آینده وی منتقل خواهد شد.
• منظور از انتقال خصوصیت جسمی و روحی، روانی و معنوی آشکار یا نهفته آن است که بنا به شرایط و حالات مختلف در زمان انعقاد نطفه، برخی خصوصیات به صورت آشکار یا نهفته، در فرزند آینده فرد ظهور می کند.
• اگر فرد انسان بی بند و باری باشد، اما در زمان انعقاد نطفه به علل مختلف، دارای حالت معنوی باشد و به خدا نزدیک تر باشد، احتمال اینکه این حالت معنویت، به فرزند آینده او منتقل شود زیاد است؛ اما در هر صورت این بی بند و باری اخلاقی، به صورت نهفته و استعداد قریب یا بعید، در آن فرزند خواهد بود.

ب: مرحله دوم چهل روز قبل از انعقاد نطفه:

•  عدد چهل عدد میمون و مبارک و عدد کاملی است. در عالم طبیعت اثرگذاری محسوس و قابلی دارد. بسیاری از تمرینات جسمی ورزشکاران، تمرینات روحی و روانی و اذکار و برنامه های معنوی و انسان سازی بر اساس چهله ها تنظیم می شود؛ بنابراین عدد چهل دارای رموز بسیار زیادی است و به همین خاطر است که می گویند تا فرد به چهل سالگی نرسد، کامل نمی گردد و در عرفان تا چهل سال سالک نباشی، کامل نشوی.
• بنا به لحاظ همین امورات، معمولاً به عزیزانی که قصد انعقاد نطفه دارند، پیشنهاد می شود یک چهله یعنی چهل شبانه روز را با برخی برنامه ها رعایت کنند و این مطلب بر حسب اظهارات خود زوجین، اثرگذاری مناسبی در فرزندان آن ها داشته است.

 این چهل روز می تواند شامل:

الف: اصلاح مزاج جسمی:

با حضور نزد طبیب طب سنتی، تقویت بدن و پاکسازی بدن از امراض و بیماری ها، را بررسی کند. البته در صورتی که به هم خوردگی مزاج و بیماری شدیدتر بود، یقیناً نیازمند وقت بیشتری برای علاج و درمان، باید در نظر گرفت.

ب: تمرین و ممارست در خصوص ملکه کردن نیکی ها و خوبی ها

از بین بردن و کمرنگ کردن ملکه های نفسانی و منفی، تمرین و ممارست در جهت انجام واجبات و ترک محرمات، و در حد وسع و توان، انجام مستحبات و ترک مکروهات در حد توان.

در این راستا، نیکی و محبت به خلائق اعم از انسان، حیوان، نبات، خدمت به خلق، بسیار اثرگذاری شگرفی دارد.
آرام نمودن اعصاب و روان، پیشگیری از عصبانیت، عدم همنشینی با اهل دنیا، عدم همنشینی با اهل لهو لعب، برنامه های غیرمفید تلویزیون و فضای مجازی، مخصوصا بازی های کامپیوتری و فیلم هایی که در آن کشت و کشتار به نمایش گذاشته می شود و قساوت قلب می آورد و … را ترک نماید.

تذکرات: ️

• در این چهله نباید فرد بیش از حد معمول به خودش فشار وارد کند. مثلاً نباید خود را خارج از حد توان مکلف به عبادت و روزه نماید. در حد توان جسمی مثلاً دو روز در هفته، مستحبات، قرائت قرآن و … انجام دهد و همه این ها فقط در حد توان مناسب است و در صورت افراط، نفس و درون فرد نسبت به این عملکرد غیرعادی وی که در توان بدن و روح او نیست، واکنش نشان می دهد و حالت زدگی و خستگی از معنویات، منجر به ضرر و خسران او می گردد و این چهله نتیجه عکس خواهد داشت.
•  افرادی که شرایط برای آن ها مهیا است می توانند دست به دو یا سه چهله بزنند: مثلاً چهله اول سبک تر، چهله دوم متوسط و چهله آخر کمی پربارتر باشد تا با حوصله، بدن و نفس ناطقه و روح به شرایط مناسب خو نماید. یادمان باشد ما برای ابد فرزندانمان، چهله می گیریم، چون وقتی نطفه بسته شد و خصوصیات جسمی، رفتاری، روحی، معنوی و ژنتیکی منتقل شد، دیگر تغییر آن بسیار سخت و گاهاً غیرممکن است.
• این چهله به تبعیت از پیامبر ختمی، حضرت محمد (ص) است که با آنکه پیامبر اکرم (ص) در ️مقام عصمت تمام است و والاترین فرد در نظام هستی است، دریافت کننده نطفه هم حضرت خدیجه(س) است که در ایمان و عفت، پرهیزگاری زبانزد است، اما باز پیامبر اقدام به اجرای یک چهله می کند و بعد از پایان چهله با حضرت خدیجه همبستر می شود و حضرت فاطمه زهرا را به رحم پاک و مطهر حضرت خدیجه عطاء می نماید.

 نکته عرشی: بزرگان و عرفا، نطفه مرد را پایان سیر نزول و رحم زن را آغاز سیر صعود برشمرده اند.
قوای جنسی مرد را دستگاه مشک زنی و عصاره زنی عالم برمی شمارند که از برآیند آب و غذا، هوا، اثرات کواکب و … عصاره ای به نام نطفه به وجود می آورد و در خود ذخیره می کند و رحم و زهدان زن را کارخانه ساز انسان سازی می دانند که با دریافت این عصاره و نطفه در آن، در کمال شگفتی بعد از نُه ماه به اذن الله دست به ساخت و خلقت انسان می زند. سبحان الله از این دستگاه شگرف،که چه عجیب به این عجایب خو کرده ایم.

•  بهتر است زوجین در این چهله، جماع خود را ترک نکنند، اما از افراط در جماع نیز خودداری نمایند. بهترین کار در این ایام، تمرین مطالبی است که ما در مطالب بعدی به عنوان اصول مهم در خصوص نکات هنگام نطفه گذاری ذکر می کنیم. زوجین می توانند اصول ذکر شده را در طی این چهله، به دور از افراط و تفریط در جماع تمرین کنند.
• بهترین مقدار جماع بسته به شرایط مختلف مانند: سن، تغذیه، توان جنسی، مزاج بدن و … متفاوت است، اما به طور متوسط دو بار در هفته، اعتدال در جماع است.
• البته این مقدار جماع برای زوجینی که تازه ازدواج کرده اند، در صورت توان بدنی و جنسی می تواند افزایش پیدا کند.
• در دوران این چهله سعی کنید جماع و تمرین نطفه گذاری شما، از هفته ای دو بار افزایش نیابد.

زیرا:

1.  باعث  قوی شدن ملکه شهوت در شما گشته و این ملکه شهوت، به افراط به فرزند منتقل می شود.
2.  زیاده روی جماع در این ایام، باعث فشار به دستگاه جنسی شده و نطفه و اسپرم را تضعیف می کند و نطفه و اسپرم ضعیف، باعث ضعف جسمی و روانی فرزند آینده شما خواهد شد.
3. رحم و زهدان زن نباید بیش از حد جماع ببیند، چه آنکه با جماع زیاد، تشنگی رحم به جذب منی کم شده و احتمال بارداری کاهش می یابد، اما اگر میل، رغبت و تشنگی رحم مناسب باشد، با ولع و قوه جاذبه مناسب، منی مرد و اسپرم را به سمت خود جذب و آماده باروری می شود.

ج: مرحله سوم، سه روز قبل از انعقاد نطفه

•  هر چه به زمان انعقاد نطفه نزدیک تر می شوید، اصولی که باید رعایت شود حساس تر و اثرگذاری شرایط و حالات جسمی و روحی افراد بر روی نطفه و فرزند آینده شدیدتر است.بنابراین بهتر است طوری برنامه ریزی شود که از سه روز قبل از انعقاد نطفه، شرایط مختلف جهت انعقاد نطفه، فراهم شود.
• در طی این سه روز، علاوه بر ادامه روند برنامه های چهله مذکور، بهتر است در طی این سه روز، آمد و شد و مهمانی رفتن و مهمانی دادن، کنسل شود و در صورت امکان از محل کار و شغل، مرخصی گرفته شود و بیشتر به آرامش بپردازند، به یکدیگر محبت و نوازش کنند، در حد توان قرائت قرآن و مستحبات داشته باشند و افکار خوب در سر بپرورانند، زندگینامه عرفا و بزرگان بخوانند و از فیلم ها و برنامه های سازنده تلویزیون و … بهره مند شوند.
• در طی این سه روز جماع نداشته باشند. در صورتی که خلوت و خانه نشینی برای آن ها در طی این سه روز، سخت و مشکل است به اماکنی مانند حسینیه و مساجد و اماکنی که نیرو و انرژی مثبت دارد رفته و کسب انرژی کنید.
• این برنامه می تواند شامل پیاده روی در اماکن آرامش بخش که خیلی شلوغ نیستند، باشد.
• اگر دقت کنید یک ورزشکار هر چه به روز مسابقه نزدیک تر می شود، بیشتر سعی و تلاش می کند و زوجین قرار است در برنامه ای شرکت کنند که نتیجه آن ساخت انسان برای ابد است، ابدی که انتها ندارد، مرد قرار است بذری بکارد و یک عمر ماحصل آن را به تماشا بنشیند؛ به همین جهت خداوند در قرآن کریم، مرد را به کشاورز تشبیه کرده و فرموده: نسائکم حرث لکم، (زنان شما کشتزار شمایند). یقیناً کشاورزی اصولی دارد که عدم رعایت آن باعث خسارت است، پس وسواس منطقی و عقلانی داشتن برای انعقاد نطفه در طول چهل روز و مراقبت و کمی محدودیت، یک دستور افراطی محسوب نمی شود.

 تذکرات:

1.  در این سه روز نسبت به خوراک و خواب خود دقت نظر داشته باشند که نه افراط نمایند نه تفریط.
2. در صورتی که به روزه عادت ندارند، روزه نگیرند و به هیچ وجه تکالیف سخت بر خود قرار ندهند.

د: بند چهارم: هنگام انعقاد نطفه ️

•  هنگام انعقاد نطفه بدن نباید بسیار گرسنه یا بسیار سیر باشد، زیرا هر دو حالت برای بدن مضر است و باعث ضعف نطفه و اسپرم می شود. البته هر کدام از مسائل مطرح شده دارای استدلالات علمی بر اساس طب ایرانی اسلامی است.
•  هنگام انعقاد نطفه، زوجین نباید در حالت خستگی و کم خوابی باشند.
• بهتراست حدوداً سه ساعت قبل از جماع جهت انعقاد نطفه، زوجین یک خوراک ساده و غیر سنگین میل کنند. در خصوص آخرین خوراک بسیار تأکید می کنیم، زیرا اثر زیادی روی نطفه خواهد داشت.

 بهتر است موارد زیر در خصوص آخرین وعده خوراکی رعایت شود:

• خوراک بهتر است حدود 3 ساعت قبل میل شود.
•  خوراک ساده، سالم، حلال و طیب باشد، از مصرف خوراکی های بازاری و آماده و فست فودها جداً خودداری نمائید.
• خوراک سنگین نباشد.
• خوراک باید با مزاج افراد تناسب داشته باشد.

1. مثلاً افرادی که خیلی گرمایی هستند بهتر است، آخرین خوراک آن ها کمی خنک باشد مانند شیر برنج
2. افرادی که خیلی سرمایی هستند (زیاد سردشان می شود) بهتر است خوراکی میل کنند که دارای طبع گرم باشد مانند نان و خرما، عسل، ارده، شیره خرما و …
3. افرادی که دارای خشکی در بدن هستند بهتر است وعده آخر را کمی رطوبتی میل کنند مانند انواع آش ها و نان و شیر و …
4. بهترین خوراک برای افرادی که دارای رطوبت زیاد در بدن هستند: بهتر است آخرین وعده خوراک آن ها دارای رطوبت کم باشد مانند نان و خرما و … و صدالبته بهتر است در این خصوص با طبیب طب سنتی اسلامی خود مشورت کنند.

• از افراط و تفریط در مصرف آب در آخرین وعده غذایی خودداری کنید.
• افراد می توانند تا نیم ساعت قبل از زمان انعقاد نطفه آب مصرف کنند؛ اما آب مصرفی نباید به افراط باشد و نباید خیلی سرد باشد.
• آب کم در زمان انعقاد نطفه، باعث غلیظ شدن منی و ضعف اسپرم و اسپرماتوزوئید می گردد.
• مصرف آب زیاد باعث رقیق شدن منی و بی حال و ضعیف شدن اسپرم ها و اسپرماتوزوئید می گردد.
• مصرف زیاد آب سرد باعث سردی بیضه و تخمدان و ضعف نطفه می شود.
• زوجین هنگام انعقاد نطفه، باید در آرامش جسمی، روحی و روانی باشند. به عنوان مثال سردرد، عصبانیت، افسردگی همه و همه در زمان انعقاد نطفه تأثیرات مهمی بر روی جنین خواهد داشت.
• بهتر است قبل از انعقاد نطفه با آرامش زوجین وضو بسازند و دو رکعت نماز بخوانند و از خداوند طلب فرزندی سالم و صالح داشته باشند.
• با توجه به آنکه انسان موجودی است متصل به نظام عالم و جزیی است از کل، همیشه یک جزء از کل اثرپذیری دارد. پس یقیناً حالات مختلف ماه، خورشید، ساعات حالات جوی مانند طوفان سهمگین، زلزله، رعد و برق شدید بر روی انسان و نطفه او و پریشان نمودن جسم و روان او متعاقباً روی نطفه اثرگذاری دارد.
• به عنوان مثال انعقاد نطفه در اول ماه، آخر ماه و وسط ماه قمری به علت اینکه در اول و آخر ماه قمری، ماه در حالت اضمحلال است و معمولاً در این ایام فشارخون انسان پایین است و نطفه نیز به سمت ضعف است، مناسب نیست.
• همچنین در وسط ماه که ماه کامل است، انعقاد نطفه می تواند باعث انتقال بیماری فشارخون، عصبانیت و … به فرزند گردد، زیرا  در این زمان به علت اثرگذاری ماه بر روی انسان، خون به سطح می آید و فشارخون افزایش می یابد.
• انعقاد نطفه در صبح و ظهر و کلاً در روز به علت حضور خورشید در آسمان و جذب خون به سطح بدن خوب نیست.
• بهترین زمان انعقاد نطفه، حدوداً بین ساعت 23 – 21 شب بسته به فصول سال است.

هنگام انعقاد نطفه بهتر است، موارد زیر رعایت شود:

• دما و شرایط اتاق باید برای انعقاد نطفه متعادل باشد و عاری از هرگونه گرما و سرما و بوهای ناخوشایند باشد.
• بهتر است زوجین به جای ادکلن که منشأ شیمیایی دارد، از عطرهای ملایم که مورد استقبال و علاقه طرفین باشد استفاده نمایند، زیرا اگر یکی از طرفین از بوی عطر و ادکلن دیگری ناخوش شود، به همان مقدار برنامه آن ها دچار خلل خواهد شد.
• نور اتاق بهتر است در شرایط معتدل باشد. نور اصلی خاموش شود و از شب خواب یا چند عدد شمع کمک گرفته شود.
• زوجین باحوصله کامل مراحل معاشقه، معانقه و … را انجام داده و پس از آمادگی کامل، سراغ دخول و جماع اصلی روند.
• بزرگان فرموده اند: زوجین اگر علاقه دارند فرزند آنها دختر یا پسر یا شبیه فردی شود، صورت آن فرد را در خود مجسم کنند، این کار تأثیر زیادی در شباهت فرزند به فرزند مذکور خواهد داشت.
• زوجین باید بسیار دقت کنند که در اتاق خواب و اتاق جماع آن ها قرآن، تابلوی قرآنی و اشیاء مقدسه وجود نداشته باشد و هرگونه انگشتر یا گردنبند منقش به اسماء مقدس را از بدن و اتاق خارج نمایند.
• یکی از موارد اثرگذاری تکوینی در نطفه؛ مکان جماع و انعقاد نطفه است، مکان غصبی و …  اثرات آن در نطفه پر واضح است.

چهار نکته مهم:

نکته اول:

• معمولاً بعد از عروسی مراسمی وجود دارد به نام شب زفاف، که طبق رسوم در آن شب زوجین با یکدیگر جماع می کنند.
  سفارش اکید حقیر آن است که هرگز در شب زفاف، انعقاد نطفه نکنید. در آن شب زوجین با خیال راحت جماع کنند اما نطفه ای منعقد نکنند. زیرا شلوغی مراسم عروسی، خستگی عروس و داماد از اجرای مراسمات، بی حالی و بی حوصلگی و برخی رسومات غلط مانند: بوق زدن و سر و صدای زیاد و خصوصا عروسی که با چهره آرایش کرده در نزد دیگران به خصوص زنان رفت و آمد کرده و این حالت ها، اثرات بسیار بدی روی نطفه و جنین خواهد داشت و فرزند آینده از نظر جسمی، روحی، روانی و معنوی، فرزند نرمالی نخواهد شد.
• بهتر است حداقل بین سه تا چهل روز بعد از عروسی نطفه منعقد شود و اگر بیشتر هم شد بهتر است، زیرا در ماه های اولیه که دو فرد و زوجین به هم رسیده اند، کمی زمان می خواهند تا با شرایط یکدیگر خو کنند و
  رفتارهای یکدیگر را مورد پذیرش قرار دهند و خودشان آرامش گیرند.

 نکته دوم:

• مشروبات الکی، دخانیات و مواد مخدر بر روی نطفه اثرات بسیار مخرب جسمی، روحی و معنوی دارد، به خصوص قبل از انعقاد نطفه که اثرات آن تشدید می گردد.

نکته سوم:

• بهترین فصل جهت انعقاد نطفه، حدوداً از نیمه اسفند تا اواخر ماه اول بهار است، اما فصل پاییز به علت سردی و خشکی و عدم تناسب فصل با مزاج بدن، جهت انعقاد نطفه، مناسب نمی باشد.
• جسم و روح در زمان انعقاد نطفه در هر شرایطی باشد، همان شرایط به نطفه منتقل می گردد.

نکته مهم چهارم:

• حالت استقرار در حالت جماع و انعقاد نطفه مهم می باشد، انعقاد نطفه نباید در حالت نشسته و ایستاده باشد، زن و مرد باید در حالت آرامش جسمی و مرد بر روی زن قرار داشته باشد و دخول در زمان انعقاد نطفه باید به صورت تمام انجام شود و فرد دقت نماید منی به صورت کامل تحویل رحم و زهدان زن داده شود.

د: بند پنجم: بعد از انزال مرد

بعد از انزال مرد و تحویل اسپرم به زن، مواردی باید توسط زوجین مورد توجه قرار گیرد که عبارتند از:

• مرد بعد از انزال سریع برنخیزد، بلکه بعد از یقین نمودن از تخلیه کامل به آرامی برخیزد.
• زن نباید برخیزد یا بنشیند بلکه باید در همین شرایط تا دقایقی باقی بماند، تا اسپرم ها فرصت پیدا کنند خود را به سمت نقاط بالاتر زهدان برسانند.
• در خانم هایی که دیر انعقاد نطفه اتفاق می افتد یا آقایانی که آلت جنسی کوتاهی دارند، بهتر است زیر پاها و کمر، بالشت کوچکی گذاشته شود طوری که شیب بدن به سمت زهدان و شکم باشد تا منی و اسپرم بهتر جاسازی و قرار یابند.
• حرکات تند و تحریک آمیز مانند خنده شدید، عطسه، سرفه و … باعث تحریک و دفع اسپرم و منی خواهد شد.
•  به هیچ وجه حداقل یک تا دو ساعت بعد از انعقاد نطفه، زن زهدان و رحم خود را نشوید.
• نیم ساعت بعد از انعقاد نطفه، زن فقط دهانه رحم خود را با دستمال پارچه ای ساده مانند پارچه تنظیف که قبلاً با آب خالی شسته شده پاک نماید و از پاک کردن خود با دستمال کاغذی و پارچه های نامطمئن خودداری نماید.
• بعد از پاک کردن خود همان گونه که تأکید گردید، حداقل یک تا دو ساعت بعد به رحم خود آب نزند.
• بهتر است بعد از پاک کردن خود، وضوی بدل از غسل بگیرد.
• دو ساعت بعد از انعقاد نطفه، زن یک غسل ساده و بسیار کوتاه بدون مکث در حمام بگیرد و فقط و فقط از آب خالی جهت غسل استفاده کند و هرگز از شامپو، صابون و مواد شوینده استفاده نکند، آب نباید سرد یا گرم باشد.
•  در صورت نیاز به غذا، زن باید غذای بسیار سبک و سالم بخورد و از پرخوری، گرسنگی، تشنگی و مصرف زیاد آب، آب سرد و … خودداری نماید.
  💠 مرحله حاملگی از زمانی که نطفه تحویل زن داده می شود شروع می شود و زن مأمور است این نطفه را در کارخانه عجیب و پیچیده خود یعنی رحم، به انسان بدل کند. مأموریت و مسئولیتی بی خطیر که نیاز به عزم، همت، انگیزه و بینش و جهان بینی عمیق دارد.

در مقاله بعدی، راجع به بارداری مطالبی ارایه خواهد شد.