بخش اول تبلور اصلی ارکان:
- آب
- آتش
- بادوهوا
- خاک
آب
آب، مایه حیات اصلی نظام عالم است.
خداوند در قرآن سوره انبیاء آیه ۳۳ می فرماید:
“وجعلنا من الماء کل شیء حی”
- نقش آب، در بدن انسان و سهم آب در بدن انسان نیز برکسی پوشیده نیست که اکثر وزن بدن انسان را، آب تشکیل می دهد.
- بهره وری هریک از موجودات و انسان از آب، بسته به خلقتش متفاوت است.
خداوند درقرآن سوره جن آیه ۱۱ به اجنه می فرماید:“وأن لو استقاموا على الطریقة لأسقیناهم ماء غدقا”
- می شود چنین برداشت کرد که چون جنیان دارای مزاج گرم و خشک هستند، علاقه آن ها به آب، بیشتر از ما به آب است.
- در بین انسان هانیز آنکه گرمیش بیشتر است و به خصوص غلبه گرم و خشکی دارد، تشنگیش بیشتر است. پس آب در انسان های سالم باید به اعتدال باشد. اینکه مقالاتی در اینترنت می آید که هر فردی ناشتا چهار لیوان آب بخورد، دیابت و سنگ کلیه و سرطان و…خوب می شود، اصلا صحیح نیست و باعث عوارض می شود.
- در میان مزاج ها، بیشترین آب را دموی ها و صفراوی ها نیاز دارند. بلغمی ها و سوداوی ها بدنشان کشش مصرف آب زیاد را به هیچ وجه ندارد. تازه همان دموی و صفراوی هم حق ندارند، ناشتا چهار لیوان آب بخورند، چون یقینا عوارضی خواهد داد.
- تشنگی صادق، در افراد سالم بهترین علامت نیاز آب به بدن است.
- در بیماری هایی، مانند غلبه صفرا و دم یا وجود بلغم شور در معده یا استسقاء و مشکلات کبدی هم، باید سریع درمان شوند. چون احساس تشنگی کاذب است و فرد با خوردن آب بیشتر تشنه تر می شود.
- مصرف بیش از نیاز بدن نیز مشکلاتی را به همراه دارد. مانند: کاهش حرارت غریزی در همه اعضا، کاهش قوای چهارگانه که شامل قوه جاذبه، ماسکه، هاضمه و دافعه است. یعنی، قوه ای که مواد مورد نیاز را در اعضا، جذب، نگهداری، هضم و دفع می کند و همه اعضا این قوا را دارند.
- همچنین مصرف زیاد آب، باعث ضعف در اعضای رییسه بدن، شامل قلب، مغز و کبد، سستی اندام ها، سستی اعصاب، سستی معده و کبد و سبب ایجاد بیماری های دیگری مانند استسقا در طب سنتی که مثل حالت آب آوردن شکم است، سبب هضم ناقص غذا و خروج سریع غذا از معده و سوءهاضمه می شود.
- همچنین باعث تغییر رنگ چهره و تیرگی چهره می شود. نوشیدن بیش از حد آب، باعث فراموشی می شود و می توان گفت که توصیه طب جدید به مصرف زیاد آب صحیح نیست و به بدن مضراتی را وارد می کند.
- مصرف آب باید به اندازه باشد. در هر مزاج و فردی، نمی شود یک قانون کلی را اجرایی کرد. به همه بگویی تو باید روزی هشت لیوان آب بخوری. خیر، این اشتباه است.
- هر فردی که گرم تر باشد بیشتر به آب نیازمند است. زیرا حرارت دارد و مجبور است حرارت بدن را کاهش دهد و بهترین مهار کننده آتش یا حرارت و گرمی، عنصر آب است.
- آب نیز وجودش در هرجا باید به اندازه باشد. کم و زیاد آن، باعث غلبه خلط مقابل می شود.
- مثلا در سن بلغم یا سن انتهایی که حدودا بعد از ۵۶ سال اتفاق می افتد؛ چون طبیعت مدبره بدن ضعیف شده و قوه دافعه بدن و بافت ها و مجاری ادراری و… توان دفع رطوبت اضافی بدن را ندارند، این رطوبات در بدن ازدیاد پیدا می کند و به مرور، باعث کاهش حرارت غریزی بدن و مرگ می شود.
- پس آب در طب اسلامی از شاخه اول داروهای درمانی است.
انواع آب:
- آب باران
- آب چشمه
- آب چاه
- آب قنات
- آب ماحصل از ذوب یخ و برف
- آب دریاها و اقیانوس ها
- آب های معدنی
در مقاله بعدی، ادامه مبحث آب را بررسی خواهیم کرد.