در مقاله قبلی، پیرامون اثرات درمانی آتش در طب اسلامی سخن گفتیم. در این مقاله نقش هوا و باد در بحث پیشگیری و درمان در
طب اسلامی وسنتی را بررسی خواهیم کرد.
باد
- مزاج هوا و باد، گرم و تر است. اما نسبت به فصول و شرایط مختلف، متغیر می شود.
- هوا و باد، حامل انرژی های مثبت و منفی هستند.
در احادیث و روایات هم بر بحث اثرات درمانی و مفید ومضر بودن هوا و باد، مطالب جالبی عنوان شده است.
این روایات به ما کمک می کند که ما برداشت عمیقی از باد و هوا داشته باشیم و بتوانیم از این حامل انرژی، اثرات مثبت یا منفی، کسب کنیم.
امام علی (علیه السلام) می فرمایند:
“إتّقوا البرد فی أوله، و تلقّوه فی آخره، فإنه یعمل فی الأبدان کعمله فی الأشجار، أوله یحرق ، و آخره یورق.”
“ از باد در اول آن بپرهیزید (فصل پاییز) ولی در آخر، آن را احساس نمایید (فصل بهار). پس باد همان تأثیری که بر درختان دارد، در بدن ها نیز همان تأثیر را بر جای می گذارد.”
- باد در آغاز آن، باعث زرد شدن و ریزش برگ درختان می گردد، اما در آخر، باعث رویش و شکوفه دادن درختان می گردد.
مشابه همین روایت از پیامبرخدا (ص) نیز وارد شده است که فرموده اند:
“باد بهار را غنیمت شمارید، پس همان کاری که با درختان می کند، با بدن های شما نیز همان کار را می نماید. و از باد پاییز بپرهیزید، پس همان کاری که با درختان می کند بر بدن های شما نیز همان تأثیر را دارد.”
مولوی نیز در کتاب مثنوی این روایت را به صورت شعر انشاء کرده است:
گفت پیغامبر با اصحاب کبار تن مپوشانید از باد بهار، آنچه با برگ درختان می کند با تن و جان شما آن می کند
- همانگونه که در این احادیث و روایات مشاهده می فرمایید کلا در دو بخش، بحث بادها را مطرح فرمودند: که شامل پرهیزات و مفیدات است.
- یعنی باد پاییزی که شامل و حامل اثرات منفی است، باید از آن دوری جست. زیرا حامل انرژی و نیروهای مختلف منفی است.
- باد پاییز باعث ریزش برگ درختان و …می شود. به همین جهت، باعث سردی و خشکی بدن می شود.
- فصل بهار به همراه آورنده شادابی و نشاط است.
انسانی سالم می ماند و عمر طولانی می کند که بتواند، این جسم و بدن عنصری خودش را با قوانین عالم مطابقت دهد.
- پس هوا و باد از دیدگاه طب اسلامی و سنتی، نوعی غذا و دارو هستند. اگر موافق مزاج باشند باعث تقویت و اگر مخالف مزاج باشند، باعث تضعیف جسم می گردند.
هوا و باد نه تنها در ماه ها متغیر است، بلکه در ساعت های مختلف نیز متغیر است.
- هوا و باد در زمان ظهر و بعدالظهر نسبت به دیگر ساعات، حامل گرمی و خشکی بیشتری هستند.
- هوا و باد عصر، نسبت به بعدالظهر خنک تر و ملایم تر است.
- هوا و باد شب نسبت به عصر، خنک تر و آرامبخش تر است.
- هوا و باد و نسیم در سحر و بین الطلوعین یعنی تقریبا نزدیک نماز و اذان صبح و تا اول طلوع خورشید، بسیار عجیب و دارای خواص رمز آلودی است.
- این خواص به علت حالت خاص کره زمین و تاثیر و تاثرات کرات و ستارگان و نصف النهار و حرکت زمین و حتی تاثیرات میدان مغناطیسی زمین و… است.
- اسلام توصیه بسیاری زیادی در بیداری در این زمان ها و ادراک اثرات آن دارد.
- بسیاری از بزرگان دین، سحر و بین الطلوعین را بسیار مهم می دانند و نسبت به آن سفارشات مهمی دارند.
- البته بحث سحر و بین الطلوعین فقط فواید جسمی ندارد، بلکه فواید معنوی و باطنی خاص دارد که در این خصوص نیز عرفای بزرگوار، دستورالعمل های عام و خاصی دارند.
- حتی فقط بیدار بودن در این ساعات، بسیار ارزشمند است.
- در بعضی از ادیان اعتقاد بر این دارند که این ساعات، یعنی از اول اذان صبح تا اول طلوع خورشید، سرشار از پرانا است. پرانا یعنی انرژی. بنابراین برای این ساعات، ضمن تاکید بر عبادات مذهبی خود، دستورالعمل های جسمی، ذهنی و باطنی نیز عنوان نموده اند.
در مقاله بعدی ادامه این مطالب را می خوانیم.