همه محصولات
گیاهان دارویی
ادویه
عسل و فراوردههای عسل
روغنها
شیرهها
داروهای گیاهی
بسته های آموزشی
آموزش طب
همه دسته بندی ها
جانوران
سنگ ها و کانی ها
گیاهان
اعضای بدن
میوه ها
در مقاله قبلی، به صورت تخصصی تر در مورد مواد نگهدارنده نکاتی را ارایه کردیم. در این مقاله ادامه این موضوع را می خوانیم.
بنزوات(Benzoates)
به عنوان نگهدارنده در ترکیب بعضی از محصولات مانند انواع کیک و کلوچه، غلات، سس ها، آبنبات، کره گیاهی (مارگارین) و بعضی از روغن ها استفاده می شوند.
تذکر: تنها راه جلوگیری از عوارض مصرف این مواد، اجتناب از مصرف آنها است.
- بنزوات سدیم و بنزوات پتاسیم در ترکیب با اسید آسکوربیک(ویتامین ث، E300)، تولید بنزن می کنند، که یک سرطان زای شناخته شده است. با این حال، باز هم اعلام می کنند، مقادیر آن کمتر از میزانی است که خطرناک شناخته می شود.
- حرارت، نور و زمان نگهداری، می توانند بر نرخ تولید بنزن تاثیرگذار باشند.
پروفسور«پیتر پایپر» در تحقیقات خود به نتایج نگران کننده ای دست یافت که بنزوات سدیم به تنهایی می تواند به اجزای حیاتی DNA در میتوکندری سلول، آسیب برساند و آن ها را غیر فعال کند و ساختمان ژنتیکی سلول را تغییر دهد.
- میتوکندری در سلول، در تولید انرژی نقش دارد و اگر آسیب ببیند، سلول مختل شده و ممکن است وارد آپوپتوز شود. بیماری های زیادی امروزه به آسیب DNA نسبت داده می شود مانند پارکینسون و سایر بیماری ها، نابودی مغز و اعصاب(آلزایمر، هانتینگتون و …) و از همه مهم تر کلا فرآیند پیری و بسیاری از بیماری های جدید و ناشناخته که حتی نوزادان و کودکان را درگیر کرده و طب شیمیایی و هاریسونی، تعریف خاصی برای آن ندارد که بسیاری از این ها می تواند عوارض مواد نگه دارنده مصرفی توسط مادر باردار باشد.
- با توجه به اهمیت سلول های اجدادی، تخمک که تقسیمات میتوز و میوز را پشت سر می گذارند و اینکه DNA سلولی در آن ها فعال است، موادی مانند بنزوات سدیم می توانند بر تقسیم سلولی در آن ها، اثرات سویی بگذارند. در اثر مصرف بنزوات سدیم، تغییرات هیپرپلاستیک و دژنراتیو در سلول های کبدی و کلیوی و حتی بیضه دیده می شود ولی تغییرات پاتولوژیک، در سلول های مغزی وجود ندارند.
- جالب اینکه با انجام مطالعاتی روی حیوانات آزمایشگاهی و روی اندام های قلب، طحال، کلیه، کبد و مغز نشان داده شد بنزوات سدیم آثار سویی مانند گرانولاسیون شدید پوست و حتی آسیب های جدی در سلول های مغزی دارد. کاهش وزن بدن، تغییراتی در یون های پلاسما و حتی در مواردی مرگ وجود دارد.
- در مطالعات انجام شده، کاهش وزن جنین، افزایش وزن کبد و بروز ضایعاتی در CNS(سیستم اعصاب مرکزی)، افزایش مرگ و میر جنین ها، بروز ناهنجاری های مادرزادی در ستون مهره ها و سلول های شبکیه چشم، افزایش اسپرم های ناهنجار و بروز نواقص جنینی در ناحیه کراینوفاسیال(به ویژه میکروسفالی) و ناهنجاری های روده ای از عوارض مصرف بنزوات سدیم در جنین موش گزارش شده است.
- این ماده باعث بیماری و ناراحتی هایی چون سیروز، پارکینسون، اختلالات در DNA می شود.
- اسید بنزوییک و بنزوات سدیم به عنوان یکی از عوامل شیمیایی محیطی می توانند باعث کاهش روند فولیکولوژنز شوند و فرآیند اووژنز و تخمک گذاری را مختل کنند.
- مطالعات نشان می دهد بنزوات سدیم به علت ایجاد رادیکال های آزاد، می تواند تغییراتی در DNA سلولی ایجاد کند.
تذکر
- لازم است تمام افراد، نام های مواد نگهدارنده را بدانند و از مصرف خوراکی هاییکه دارای مواد نگهدارنده هستند خودداری کنند. به خصوص کودکان و فرزندان خود را در مورد مواد نگهدارنده، توجیه کنید. مخصوصا در تغذیه دانش آموزان نظارت کافی را داشته باشید.
گازهای مسموم کننده خوراکی
امروزه گازهای مسموم کننده خوراکی با عناوین مختلفی به سبد غذایی مردم اضافه می شود و مانند دنیای اغواگر با طعم ترغیب کننده ی خود، ضربه سهمگینی به سلامت بشر وارد می کند.
گازها غالبا در انواع نوشابه ها، دلسترها، دوغ ها و … اضافه می شود.
مصرف نوشابه های گازدار به طور فزاینده ای در میان مردم دنیا به خصوص ایرانیان که رکورددار مصرف این ماده هستند، رایج گردیده است.
مضرات مصرف نوشابه های گازدار عبارتند از:
پوسیدگی دندان ها
- تمام نوشابه های گازدار خاصیت اسیدی دارند و باعث فرسایش مینای دندان می شوند. میزان قند بالای این محصولات، باعث تسریع در پوسیدگی دندان ها می شوند.
چاقی
- نوشابه های گازدار عمدتا از آب تصفیه شده، افزودنی های مصنوعی و شکر تصفیه شده، تهیه می شوند. بنابراین فاقد هرگونه ارزش تغذیه ای بوده و تنها به خاطر میزان قند بالایشان دارای کالری زیادی هستند که سبب چاقی در فرد مصرف کننده می شوند.
- در نوشابه های رژیمی نیز، جای شکر معمولی، از آسپارتام استفاده می کنند که ضمن اینکه یک ماده اشتهاآور است برای سلامتی مضر است و مصرف آن میگرن، سرگیجه و کاهش توان حافظه را به دنبال دارد.
سو تغذیه
- افرادی که به مصرف نوشابه های گازدار اعتیاد دارند و از طرفی که این محصولات باعث کاهش اشتها می شوند، بنابراین فرد تنها به مصرف این نوشابه ها روی آورده و دچار سو تغذیه می شود.
- هنگامی که شما در بطری یک نوشابه گازدار را باز کنید، بلافاصله حباب ها و گازهای موجود در آن به بیرون جهیده و ظاهر می شوند. گاز این گونه محصولات، به علت وجود اسید فسفریک و دی اکسید کربن در ترکیباتشان است که باعث اسیدی شدن این محصولات نیز می شود.
- PH نوشابه های گازدار بین 2.5 تا 3.5 است که باعث پدید آمدن محیطی اسیدی در معده می شوند. در کل مسیر سیستم گوارش، تنها معده قادر به مقاومت در برابر چنین محیط اسیدی است. اما در دیگر اعضای سیستم گوارش بدن مانند دهان، گلو و مری در پی مصرف نوشابه های گازدار، محیط اسیدی ناهنجاری ایجاد می شود. زیرا مخاط دهان، گلو و مری، بسیار در برابر اسید، حساس و آسیب پذیر هستند.
- اسید فسفریک موجود در این نوشابه ها با رقابت با اسید هیدروکلریک معده، عملکرد صحیح معده را تحت تاثیر قرار می دهد. هنگامی که معده، ناکارامد می شود، غذای مصرفی گوارش نیافته باقی مانده و باعث سو هاضمه و نفخ می شود. افرادی که از زخم معده سوزش سر سینه رنج می برند باید از مصرف نوشابه های گازدار خودداری کنند.
تاثیر روی کلیه ها
- هنگامی که میزان اسید فسفریک خون افزایش می یابد، کلیه ها قادر به دفع سریع آن نیستند. بنابراین فشار مضاعفی روی کلیه ها تحمیل می شود.
- مصرف این نوع نوشابه ها باعث می شود تا کلسیم از استخوان ها برداشته شده و درون خون جریان یابد. این کار باعث رسوب کلسیم اضافی در کلیه ها و سنگ کلیه می شود.
تاثیر روی پوست
- خون اسیدی روی عملکرد گلوتایتون تاثیر می گذارد. گلوتایتون یک آنزیم با خاصیت آنتی اکسیدانی است.
- علاوه بر این نوشابه های گازدار فاقد هرگونه مواد معدنی و ویتامین است. افرادی که نوشابه مصرف می کنند، معمولا مصرف آب میوه، شیر و حتی آب را کاهش می دهند و بدن خود را از ویتامین ها و مواد معدنی که برای سلامتی پوست ضروری هستند محروم می کنند. بنابراین پوستشان بیشتر دچار چین و چروک می شود.
تاثیر روی استخوان ها
- اسید فسفریک موجود در نوشابه های گازدار، ماده ای بسیار سمی است. در صنعت از اسید فسفریک به عنوان سختی گیر آب، استفاده می شود. به این صورت که اسید فسفریک باعث زدودن کلسیم و منیزیم از آب سخت می شود. اسید فسفریک، در بدن نیز دارای عملکرد مشابهی می باشد. یعنی یون کلسیم را از استخوان ها برداشته و باعث پوکی استخوان ها می شود.
تاثیر کافئین
- به نوشابه های گازدار عمدتا کافیین اضافه می شود تا ایجاد اعتیاد و وابستگی در مصرف کنندگان خود کنند.
- کافیین موجود در نوشابه های گازدار با سرعت بیشتری نسبت به دیگر نوشیدنی های حاوی کافیین مانند قهوه و چای، جذب بدن می شود.
- کافیین باعث برهم خوردن نظم خواب شده، علایم پیش از قاعدگی را تشدید کرده و باعث کم آبی در بدن می شود.
گازهایی که برای ایجاد طعم خوشایند، به نوشابه ها اضافه می شوند به آرامی بدن را مسموم می کنند و عوارض آن پدیدار خواهد شد. در نظر داشته باشید، بیماری ها یک شبه به وجود نمی آیند بلکه در طی سال ها بر اثر پیروی از رژیم های غذایی نامناسب، ایجاد می شوند.
جالب اینکه حتی کودکان نیز می دانند بدن انسان برای حیات، اکسیژن دریافت می کند و دی اکسید کربن یا همان گاز کربنیک را که نتیجه سوخت و ساز بدن است برای بدن مضر و باید از سلول ها و بافت ها دور شود. در نتیجه توسط بازدم به بیرون از بدن دفع می شود و این گاز کربنیک و دی اکسید کربن چنان برای انسان مضر است که معصومین (ع) فوت کردن غذا و دمش آن به خوراک را در آن مقیاس کم، نهی کرده اند.
اما بعضی از مردم چنین گازهایی را بی محابا، به علت طعم و مزه ای که به نوشیدنی می دهد، با لذت میل می کنند.
بنابراین این گاز خوراکی با اثرگذاری روی سلول ها و بافت های بدن باعث اطفای حرارت غریزی و قوت حیاتی و حیات حیوانی و نباتی انسان می شود.
از نظر منشا تولید، رنگ ها در سه گروه زیر قرار دارند:
- پیگمان ها و رنگ های معدنی(Mineral Colors)
- مواد رنگ کننده طبیعی(Natural Colors)
- مواد رنگ کننده مصنوعی یا رنگ های قطرانی(Artificial & Synthetic Colors)
رنگ های طبیعی
رنگ های طبیعی از لحاظ خواص تغذیه ای و درمانی، مطلوب ترین گزینه ی مصرفی در صنعت هستند. ولی متاسفانه در مقایسه با رنگ های مصنوعی، به دلیل قدرت رنگ کنندگی کمتر، باید به مقدار بیشتری مصرف شوند. همچنین به دلیل پایداری کمتر این نوع رنگ ها، در مقابل تغییرات PH، درجه حرارت و غیره، به سرعت تجزیه پذیر هستند. پس برای استفاده تجاری از این رنگ ها، نیاز به فرآوری و اصلاحات در فرمولاسیون داریم.
مهم ترین رنگ های طبیعی مصرفی در صنایع غذایی عبارتند از:
آناتو، آنتوسیانین، پاپریکا، چغندر قرمز، روناس، زردچوبه، زعفران، کارامل، کارتاموس، کاروتن، کلروفیل، کوشنیل، لوتئین و مالت.
فرآوری این رنگ های طبیعی، گران است و برای تولیدکنندگان صنعتی خوراکی ها مقرون به صرفه نیست.
رنگ های مصنوعی
این رنگ ها، موادی هستند که در نتیجه ی سنتز مواد آلی به دست می آیند و دامنه کاربرد آن ها، نامحدود بوده و در صنایع رنگرزی، داروسازی، میکروب شناسی، صنایع غذایی و … کاربرد دارند.
اکثر این رنگ ها، از نظر مصرف، در غذای انسان قابل قبول نیست و دارای خواص سرطان زایی است.
عوارض رنگ های مصنوعی
- آسم
- کهی
- بیش فعالی (هایپر اکتیویتی) در کودکان
- تضعیف سیستم ایمنی
- واکنش های آنافیلاکتیک
- اختلال در خواب
- ایجاد فشارخون
- اثر بر تنفس میتوکندریایی
- تاثیر بر عملکرد کلیه و کبد و هورمون ها (نظیر T4 ، T3 و هورمون رشد)
- کاهش سطح ویتامین ها
- سرطان زایی
مثلا کانتاگزانتین که یک رنگدانه کاروتنوییدی سنتتیک است، بر خلاف بتاکاروتن به ویتامین A تبدیل نمی شود و می تواند در رتینن چشم تجمع کند و باعث ایجاد ضایعات بینایی شود. همچنین مواردی از آسیب کبدی و کهیر هم دیده شده است.
در سپتامبر 2007 میلادی مقاله ای از سوی محققان بخش کودکان دانشگاه SOUTHAMPTO در مجله لانست چاپ شد که در آن اثر افزودنی های غذایی از جمله رنگ های مجاز بیان شده در بالا، بر سلامت کودکان در دو رده سنی 3 سال و 8 تا 9 سال، به تفصیل بررسی شد.
چاپ این مقاله در اروپا، باعث توجه عمومی به اثرات سو این افزودنی ها بر رفتارهای پرخاشگرانه و سلامت کودکان، قرار گرفت و منجر به اعتراضات و تصویب قوانینی شد که منجر به جایگزینی رنگ های طبیعی به جای مصنوعی از سال 2010 می شود. به طوری که در اروپا از این سال به بعد، در صورت استفاده از رنگ های مصنوعی در محصولات غذایی باید روی برچسب، جمله «این محصول می تواند باعث اثرات سو بر رفتار و توجه کودکان شود» قید شود!!!
شیرین کننده ها
شیرین کننده ها به چهار دسته تقسیم می شوند:
شیرینی های طبیعی مانند:
- عسل، شیره انگور، شیره خرما، شیره انجیر، شیره توت، قند طبیعی ماحصل چغندر قند و ملاس، شکر طبیعی و شکر سرخ حاصل از نیشکر که در کارخانجات، روی آن فرایندهای مختلف شیمیایی انجام نشده باشد و نمونه های مشابه شیرین کننده های طبیعی.
شیرین کننده های تصفیه شده:
- مانند قند و شکرهای سفید رایج بازاری تصفیه شده، دکستروز، پودرهای شیرین کننده قنادی ها
شیرین کننده های مصنوعی:
- مانند آسپارتام، ساخارین و …
شیرین کننده های الکلی مانند:
- الکل های قندی: مانیتول، سوربیتول، زایلیتول (یا گزیلیتول) از جمله این مواردند.
- الکل های قندی در برچسب غذایی کیک ها و آبنبات های سخت و آدامس ها استفاده می شوند.
همه مردم می دانند شیرین کننده های طبیعی بهتر از شیرین کننده های غیر طبیعی و شیمیایی است.
شیرین کننده های غیر طبیعی به دو دسته تقسیم می شوند:
الف) شیرین کننده هایی که با اضافه کردن موادی به شیرین کننده های طبیعی، اصالت شیرینی های طبیعی را از بین می برند و آن را تبدیل به یک محصول مضر می کنند.
مانند شکر سفید، شکر قهوه ای، کله قندهای رایج بازاری و حبه قند
- مثلا شکر سفید از ترکیب عصاره طبیعی نیشکر که شکر سرخ نام دارد و چون شکر سرخ، دارای رطوبت و چسبندگی است و رنگ تیره ای دارد با بعضی مواد دیگر که باعث سفتی، درخشندگی، سفیدی و حالت بلورین آن می شود، ترکیب می شوند تا جذابیت بیشتری برای مردم داشته باشد.
- شکر قهوه ای برای مصرف، بهتر از شکر سفید است، اما برای قوام و عدم چسبندگی شکر قهوه ای، به آن موادی اضافه می کنند که مصرف آن نیز پیشنهاد نمی شود.
- مخلوط کردن کریستال های شکر سفید با مقادیری از ملاس، محلولی را تولید می کند که شکر قهوه ای نام دارد که بعد از فرایند خشک کردن، کریستال های شکر قهوه ای تولید می شوند.
- شکر قهوه ای به صورت طبیعی تر تولید می شود. به طوری که با افزودنی های صنعتی مانند دی اکسید گوگرد، فسفریک اسید، کلسیم هیدروکسید و کربن اکتیو غنی نمی شود. در حالی که برای تولید شکر سفید، از این مواد استفاده می شود.
- بنابراین شکر قهوه ای از شکر سفید، بهتر است. به جز کریستال های شکر سفید که به آن اضافه می شود، مواد دیگری به آن اضافه نمی شود. از نظر کالری نیز کالری کمتری نسبت به شکر سفید دارد و کم ضررتر است به خصوص اینکه فرایند فراوری آن طوری است که مانند شکر سفید، ارزش غذایی آن از بین نمی رود.
- در هر صورت اضافه کردن کریستال به شکر قهوه ای، خالی از ضرر نیست و شکر سرخ سالم تر از شکر قهوه ای است.
- در مورد قند رایج بازاری که از عصاره چغندر قند است ولی به جهت مردم پسند کردن آن، به آن موادی اضافه می کنند که برای سلامتی انسان، مضر است.
- گاهی نیز شرکت های مختلف تولید کننده شکر، عصاره چغندر قند را می گیرند و بعد به اسم شکر می فروشند. یا مثلا قندهای حبه ای بازار که از شکر فراهم شده را به اسم حبه قند مربعی عرضه می کنند.
همه مردم می دانند شیرین کننده های طبیعی بهتر از شیرین کننده های غیر طبیعی و شیمیایی است.
شیرین کننده های غیر طبیعی به دو دسته تقسیم می شوند:
الف) شیرین کننده هایی که با اضافه کردن موادی به شیرین کننده های طبیعی، اصالت شیرینی های طبیعی را از بین می برند و آن را تبدیل به یک محصول مضر می کنند.
مانند شکر سفید، شکر قهوه ای، کله قندهای رایج بازاری و حبه قند
- مثلا شکر سفید از ترکیب عصاره طبیعی نیشکر که شکر سرخ نام دارد و چون شکر سرخ، دارای رطوبت و چسبندگی است و رنگ تیره ای دارد با بعضی مواد دیگر که باعث سفتی، درخشندگی، سفیدی و حالت بلورین آن می شود، ترکیب می شوند تا جذابیت بیشتری برای مردم داشته باشد.
- شکر قهوه ای برای مصرف، بهتر از شکر سفید است، اما برای قوام و عدم چسبندگی شکر قهوه ای، به آن موادی اضافه می کنند که مصرف آن نیز پیشنهاد نمی شود.
- مخلوط کردن کریستال های شکر سفید با مقادیری از ملاس، محلولی را تولید می کند که شکر قهوه ای نام دارد که بعد از فرایند خشک کردن، کریستال های شکر قهوه ای تولید می شوند.
- شکر قهوه ای به صورت طبیعی تر تولید می شود. به طوری که با افزودنی های صنعتی مانند دی اکسید گوگرد، فسفریک اسید، کلسیم هیدروکسید و کربن اکتیو غنی نمی شود. در حالی که برای تولید شکر سفید، از این مواد استفاده می شود.
- بنابراین شکر قهوه ای از شکر سفید، بهتر است. به جز کریستال های شکر سفید که به آن اضافه می شود، مواد دیگری به آن اضافه نمی شود. از نظر کالری نیز کالری کمتری نسبت به شکر سفید دارد و کم ضررتر است به خصوص اینکه فرایند فراوری آن طوری است که مانند شکر سفید، ارزش غذایی آن از بین نمی رود.
- در هر صورت اضافه کردن کریستال به شکر قهوه ای، خالی از ضرر نیست و شکر سرخ سالم تر از شکر قهوه ای است.
- در مورد قند رایج بازاری که از عصاره چغندر قند است ولی به جهت مردم پسند کردن آن، به آن موادی اضافه می کنند که برای سلامتی انسان، مضر است.
- گاهی نیز شرکت های مختلف تولید کننده شکر، عصاره چغندر قند را می گیرند و بعد به اسم شکر می فروشند. یا مثلا قندهای حبه ای بازار که از شکر فراهم شده را به اسم حبه قند مربعی عرضه می کنند.
ب) شیرین کننده های غیر طبیعی شیمیایی که با روش های مختلف آزمایشگاهی و سنتز، به دست می آیند. مانند آسپارتام، ساخارین و …
برای ماده شیرین کننده ی مصنوعی «آسپارتام» (قند مصنوعی)، 92 مورد عارضه ی جانبی دیده شده است.
رقمی که بیشتر فراواقعی به نظر می آید اما واقعی است. این ماده به خاطر حل شدن در مایع، به همه ی بافت های بدن، وارد شده و در بعضی از بافت ها رسوب می کند. عوارض این ماده به گونه ای است که گاهی باعث تغییرات در ژنتیک فرد می شود. در مادر باردار، مصرف نوشابه های رژیمی و مواد غذایی حاوی اسپارتام مثل انواع آدامس بدون قند و یا شکلات های مخصوص دیابتی ها، می تواند عوارض غیر قابل برگشتی در جنین ایجاد کند.
عوارض اسپارتام در چشم عبارتند از:
- نابینایی در یک یا هر دو چشم
- کاهش دید یا ایجاد مشکلاتی در چشم نظیر دید تار و مبهم، کاهش دید شب
- درد در یک یا هر دو چشم
- کاهش اشک
- ایجاد اشکال با لنزهای تماسی
عوارض اسپارتام در گوش عبارتند از:
- وزوز گوش، همهمه و صدای زنگ در گوش
- عدم تحمل صدای زیاد
- اشکال علامت دار در شنوایی
عوارض اسپارتام در سیستم عصبی عبارتند از:
- حملات صرع
- سردرد، میگرن
- گیجی، بی تعادلی، کاهش حافظه، پریشانی خاطر، خواب آلودگی
- بی قراری و بیش فعالی شدید، لرزش اندام انتهای ترمور شدید
- دردهای غیر معمول در صورت
عوارض اسپارتام در روان:
- افسردگی شدید، بی قراری و تحریک پذیری، اضطراب
- تغییرات شخصیت
- بی خوابی های شبانه
عوارض اسپارتام در قلب و ریه:
- افزایش ضربان و طپش قلب
- افزایش فشار خون
عوارض اسپارتام در سیستم گوارشی:
- تهوع، اسهال که گاهی همراه خون است.
- دردهای شکمی
- درد هنگام بلع
عوارض اسپارتام در پوست:
- Skin and Allergies خارش بدون ضایعه های بثوری (Rash)
- حساسیت های دور لب و دهان
- کهیر و واکنش حساسیتی شدیدتر مثل حله های استمی
عوارض اسپارتام در سیستم غدد درون ریز عبارتند از:
- در مسمومیت با آسپارتام می تواند علایم دیگری هم دیده شود، که مرگ آخرین آن است.
کافی است بدانید آسپارتام، 2000 بار شیرین تر از شکر است. شما با یک قاشق مربا خوری از آسپارتام، مقدار زیادی از آب را می توانید شیرین کنید اما چه شیرینی مرگباری!!!
اگر روی نوشیدنی یا غذایی نوشته شده بود«بدون شکر»، بی درنگ آن را کنار گذاشته و از مصرف آن اجتناب کنید.
ساخارین، ساکروالوز، آلیتام، سیکلامات هم انواع دیگری از شیرین کننده های مصنوعی هستند.
در مقاله بعدی، ادامه این مطالب را بررسی خواهیم کرد.
بسته های آموزشی
داروهای گیاهی
آموزش طب