بررسی بیماری ترش کردن معده و درمان آن

ترش کردن معده

ترش کردن معده دارای علت های مختلفی است. متاسفانه ترش کردن معده در اجتماع رواج زیادی دارد و معمولا به این بیماری توجه زیادی نمی شود. اما افراد نمی دانند اگر این علایم و بیماری و سوء مزاج را رفع نکنند، در دراز مدت می تواند منجر به بیماری های صعب العلاجی مانند: ورم معده، زخم معده و گاها سرطان معده تبدیل گردد.

علایم: ️

 در این بیماری فرد مبتلا احساس سوزش در معده می کند. گاهی نیز به همراه آروغ و بالا آمدن مواد ترش مزه در گلو، دارای سوزش بسیار شدید می‌باشد.

علت اول: یکی از مهمترین علل ایجاد ترشی و سوزش در معده، روش بد تغذیه ای است.

وقتی شما به همراه غذا یا سریعا بعد از غذا، آب و مایعات زیادی می نوشید، در نتیجه شیره معده که کار هضم غذا در معده را برعهده دارد، رقیق و ناکارآمد می شود. در نتیجه غذا به این زودی در معده هضم نمی شود و حالت فساد به خود می گیرد و ترش می شود. ترشی قابض است و این حالت ترشی وقتی شدید می شود، باعث قبض دریچه های انتهایی معده می شود. در نتیجه معده توان انتقال آن به روده کوچک و رها شدن از شر آن را ندارد.

ضمنا یکی از مکانیسم های مهم و تدابیر اساسی قوه مدبره بدن، دفع ضرر و اخلاط ناصالح از نزدیکترین راه می باشد. بنابراین معده سعی می کند با ایجاد حالت قی، آن مواد فاسد را که موجب گزندگی و آزار بافت معده شده است را از خود دور کند. در نتیجه حالت آروغ ترش در انسان ایجاد می شود. پس بهتر است بعد از غذا و به همراه غذا تا حد ممکن آب ننوشیم.

اگر گرمایی هستیم و عادت داریم با غذا آب بخوریم، به جای این کار غذاهای رطوبت دار بیشتر بخوریم. مانند انواع آش ها، برنج با خورشت، نان با شیر و ماست و…

درمان:

• در صورت نداشتن منع بهترین راه، ایجاد قی و دفع ماده فاسد از معده است.
• در صورتی که این امکان پذیر نبود، کنجد را تفت دهید، سپس با هم وزن آن نبات پودر کنید و کم کم میل کنید. این درمان در صورتی است که مشکل ترش کردن تازه حادث شده باشد و مزمن نباشد.

یکی از علل دیگر ترش کردن معده ، سردی دستگاه گوارشی و خصوصا معده است.

معده برای هضم غذا، احتیاج به حرارت مناسب دارد تا به وسیله آن، معده توان لازم را برای هضم پیدا کند.

فعالیت معده جهت هضم غذا دو دسته است:

1. فعالیت شیمیایی: یعنی ترشح شیره بر روی هر غذا، متناسب با هر غذا و خوراکی جهت هضم
2. فعالیت مکانیکی: منظور همان حرکت های مختلف معده جهت به هم زدن و ترکیب غذا و شیره با هم و در نهایت حرکت انقباظی و انبساطی عضلات مختلف معده جهت راندن غذا به سمت دوازده وروده کوچک.

•  زمانی که معده سرد باشد، در حقیقت هر دو مکانیسم فوق با مشکل مواجه می شود. در معده شاید ترشح شیره از نظر کمیت مشکلی نداشته باشد، اما فعالیت شیمیایی، یعنی ترشح شیره از نظر کیفیت دچار دگرگونی خواهد بود.
• یعنی شیره ترشح شده در معده های سرد، کیفیت لازم جهت هضم و اثر گذاری جهت تجزیه شیمیایی خوراکی های موجود در معده را ندارد.
• همچنین در بحث فعالیت مکانیکی معده، یعنی ایجاد حرکت برای به هم زدن مواد و… معده ای که سرد باشد، به علت ضعف، توان ایجاد حرکات فوق و در نتیجه انتقال مواد از معده به روده کوچک را ندارد. در نتیجه هر دو مورد دست به دست هم می دهند تا چون غذا هنوز هضم نشده بیشتر در معده ️توقف کند. در نتیجه این توقف طولانی مدت بنا بر علل مذکور، غذا و مواد در معده دچار فساد می شود. و حالت ترش و در اصطلاح فرد ترش می کند.

راهکار درمانی:

1.  به هر روش ممکن و اصولی باید معده را گرم کنیم. پرهیز از غذاهای طبع سرد مانند یخ، بستنی، آب سرد، چای، آب زیاد،  گوجه، خیار، لبنیات، ترشیجات، پرخوری،  غذاهای بازاری و فست فودها و..
2. تا زمان تقویت معده، از مصرف غذاهای سنگین باید پرهیز نماید.
3. مصرف غذاهای گرم مانند: ارده، شیره، عسل، مغزها، فسنجان، قیمه، آش گندم و…
4. آویشن، رازیانه، زیره‌سیاه یا سبز را (از هر کدام سه قاشق) پودر کنید با سه برابر عسل مخلوط کنید. این معجون باعث تقویت معده می شود و معده را گرم خواهد کرد.
5. روغن مالی روی معده، صبح و شب با روغن زیتون یا کنجد.
6. در معده های بسیار سرد، پنج روز بعد از شروع درمان می توان بادکش گرم و خشک را نیز شبی یک بار شروع کرد.

تذکر:

• طول مدت بسته به افراد، از ده روز تا چهل روز متغیر است.

پرخوری:

زمانی که بیشتر از گنجایش معده، غذا خورده شود از چند جهت امکان ترش کردن معده وجود دارد:

• به مرور زمان، پرخوری باعث تضعیف معده، ضعف معده و تحلیل قوای آن به علل مختلف و باعث ترش کردن معده می شود.
•  پرخوری باعث می شود سیستم عصبی و حسی معده درست عمل نکرده و در نتیجه معده برآورد دقیق خود در جهت ترشح کمیت و کیفیت اسید و شیره و اخلاط برای هضم غذا را از دست می دهد.

الف: اگر ترشح شیره معده جهت هضم غذا کم باشد.

چون به علت کمبود شیره که وظیفه هضم غذا را دارد غذا دیر هضم می شود، ماندن آن امکان ترش کردن معده را فراهم می کند.

ب: اگر معده شیره و اسید زیاد ترشح کند، خود شیره معده حالت اسیدی دارد و زیادی ترشح آن ضمن آسیب به معده ایجاد ترشی در معده می نماید.

بهتر است همواره غذا به مقدار کافی میل شود تا از عوارض آن پیشگیری به عمل آید. غذا را با حوصله و خوب بجویم تا موجب سیری حقیقی گردد و در این زمان معده توان برآورد دقیقی از کیفیت و کمیت خوراک وارد شده به معده را داشته باشد تا بر حسب آن اقدام نماید.

اگر هم با این روش عارضه ای به وجود آمد، می توانید رازیانه و زیره‌سبز را بکوبید و با کمی ️عسل مخلوط و با آبگرم نیم ساعت قبل از هر وعده غذایی میل کنید.

مصرف همزمان بعضی از غذاها باهم

مانند مصرف:

1. غذاهای خام و پخته (سالاد و برنج، سالاد و گوشت و…)
2. شیر با برخی خوراکی ها (شیرموز، شیرپرتقال و…)

• مصرف غذاهای خام و پخته به علت اینکه غذای پخته زود هضم است و باید زود از معده عبور کند تا فاسد نشود. اما غذای خام دیرهضم است. در نتیجه غذای خام، غذای پخته را در معده معطل می کند و توقف بیش از حد آن باعث خراب شدن و فساد و ترشی معده می گردد.

مصرف شیر با برخی خوراکی ها چون شیر لطیف است و با ترکیب با مواد مختلف، سریع واکنش نشان می دهد و فاسد می شود.

همچنین شیر لطیف است و بعد از ترکیب نباید زیاد در معده توقف داشته باشد، زیرا توقف زیاد شیر در معده باعث گندیدن و فساد آن و در نتیجه تضعیف معده می گردد.

نکته:

• مصرف زیاد لبنیات در معده های سرد باعث سردی معده می شود. لبنیات خصوصا ماست، دوغ، شیر پاستوریزه باعث سست شدن معده در معده‌های سرد می‌گردد.
• شیر سریع الاستحاله به خلط غالب است. لذا مصرف شیر با برخی خوراکی ها موجب ایجاد خلط ناصالح در بدن و ترشی معده می شود. مثل شیر با موز یا شیر با پرتقال و نارنگی و …
• مصرف ماست با طیف کثیری از خوراکی ها مولد بیماری های مختلفی  از جمله ترش کردن معده می باشد.
• مصرف ماست خصوصا ماست‌های رایج بازاری و پاستوریزه با گوشت ها،ترشیجات و… موجب ترشی و ضعف معده است.
• افرادی که ضعف معده دارند و سرمایی هستند، بهتر است لبنیات را بسیار کم مصرف کنند یا با مصلح آن مصرف کنند. مثلا مصلح شیر، گلاب و عسل و مصلح ماست، نعنا، آویشن، گردو، نمک و… است.

زمان ناصحیح غذا خوردن

• مثلا وقتی شما غذایی میل می کنید و سریعا دراز می کشید یا می‌خوابید، این عمل مخصوصا در معده های ضعیف موجب باقی ماندن و توقف بیش از حد خوراک در معده می شود و این توقف بیش از حد موجب فساد غذا در معده و ایجاد حالت ترشی در معده می شود.
• گاهی این حالت ترشی که به واسطه خوابیدن سریع بعد از غذا، در افراد به وجود می آید چنان قوی است که این ترشی در همان حالت خواب، به سمت دهان و گلوی آنان توسط طبیعت مدبره بدن جهت دفع این خلط بد قی و پرتاب می شود و فرد در همان حالت خواب، دچار سوزش شدید معده، گلو و دهان می شود.
• بهتر است حتما بسته به نوع سهل الهضم یا دیر هضم بودن غذا، سریع بعد از غذا نخوابیم. چند قدمی راه برویم و بنشینیم تا غذا بعد از هضم اولیه از فم معده عبور کند.
• به طور متوسط بهتر است خوابیدن بین دو تا سه ساعت بعد از غذا انجام گیرد.
• بعضی خوراکی ها مانند شیر یا سوپ ها و آش ها به علت سهل الهضم بودن سریع از هضم معدی معده عبور می کنند.
• بعضی خوراکی ها مانند گوشت ها مانند گوشت گاو، گوشت بز یا نخود و… دارای هضم سخت و طولانی می باشند و نیاز است بعد خوردن آن سریع نخوابید.

ترش کردن معده با سوزش معده متفاوت است.

سوزش معده می تواند هم از موارد مذکور در جلسات قبل باشد و هم در بسیاری از موارد به علت ترشح بیش از حد صفرای غیر طبیعی قوی در معده به وجود می آید. یعنی هم وجود مواد ترش مزه شدید و هم وجود ماده خلط صفرا که دارای حدت است می توانند
حالت سوزندگی ایجاد کنند.

• مثلا شما اگر دو جرعه سرکه هم بخوری معده ات می سوزد و اگر جوشانده دارچین را هم داغ بخوری معده ات می سوزد. در حالی که اولی سرد و خشک است و دومی گرم و خشک. اما هر دو حدت و تیزی دارند. پس در بحث افزایش ترشح صفرا به معده، تدابیر خاصی می طلبد که با بحث ترش کردن متفاوت می باشد.
• از علل دیگر ترشح کردن، مصرف غذاهای بد هضم و ثقیل می‌باشد، مانند: گوجه، خیار، نخود، گوشت گاو و…
• خوردن این مواد به علت دیر هضمی، بیشتر در معده توقف می کند و موجب می شود معده مواد و اخلاط بیشتری برای هضم آن ترشح کند.
• افزایش بیش از حد این مواد در معده و توقف زیاد آن، موجب ترش شدن غذا و مواد در معده می شود. این امر عموما در معده های ضعیف بیشتر اتفاق می افتد.
• بهتر است افرادی که معده های ضعیف دارند، معده های خود را تقویت نمایند و بعد غذا و با غذا آب ننوشند و بعد غذا سریع نخوابند و غذا را خوب بجوند و این غذاهای بعد هضم را هم اگر مجبورند میل کنند، با مصلحات آن بخورند.
• یک روش ساده برای تقویت معده، جوشانده نعنا نیم ساعت قبل از غذا است یا زیره، آویشن و نعنا را پودر کنید، با عسل مخلوط کنید و به شکل حبه هایی به اندازه نخود در آورید و بعد از غذا سه عدد از آن رامیل کنید و روی معده را بعد از غذا با روغن زیتون یا کنجد ماساژ دهید.