Peganum Harmala اسپند

Peganum Harmala (نام علمي)

पेगनम हरमाला(هندی)
ペガナム ハルマラ (ژاپنی)
حرمل احمر
اسفند سرخ
Allium moly(نام علمي)
حرمل سفيد
اِسپَند
اسفند
اسپند معمولی

اسپند گیاهی پایا، علفی، کرکی و چند ساله است که در مناطق نیمه خشک، مناطق دشتی، خاک های شنی و مناطق معتدل بیابانی و مدیترانه ای رشد می کند. ارتفاع آن حدودا 30 تا 60 سانتی متر است. بوته اسپند، شبیه سداب است، دارای برگ های نوک تیز سبز رنگ که به صورت چند بخشی، خطی، باریک و نامنظم تقسیم شده اند. گل‌آذین انتهایی درشت متقابل با برگ با کاسبرگ نازک و گلبرگ بزرگ دراز و پهن، بیضی شکل، کمی بلندتر از کاسبرگ‌ها، با رنگ سفید مایل به سبز، میوهٔ آن کروی شکل به قطر حداکثر ۱۰ میلی‌متر،  پوشینه و دارای دانه‌های متعددی به رنگ سیاه است.  کپسول‌های دایره ای حاوی دانه، سه حفره‌ای بوده و حدود پنجاه دانه را در خود نگهداری می‌کنند.

این گیاه اگر در خاک خشک باشد، ریشه‌های آن می‌توانند تا ۶ متر نفوذ کنند.  اصالتاً گیاه بومیِ آسیا است و در خاور میانه و قسمت‌هایی از آسیای جنوبی، به‌خصوص هند و پاکستان رشد می‌کند. در طب سنتی خاورمیانه و شمال آفریقا رایج است. در نیمکرهٔ شمالی، از اوایل خرداد تا اوایل شهریور گل می‌دهد.

از قسمتهای دانه، برگ و ریشه استفاده می کنند که بیشتر دانه مورد استفاده قرار می گیرد. دانه اسپند، تلخ و سمی است.  اسپند را به صورت خوراکی، سوزاندن و یا روغن اسپند استفاده می کنند. طبع اسپند از نظر طب سنتی، گرم و خشک است.

گل ها و دانه های آن حاوی مقادیر زیادی آلکالوئیدهای گروه بتا-کربولین است که همگی بازدارنده‌های مونوآمین اکسیداز هستند، جوشاندن اسپند در اندازه‌های کم (۱ الی ۳ گرم) خاصیت ضدافسردگی و آرامش بخشی و در اندازه‌ زیاد (۳ الی ۱۵ گرم) خاصیت روان گردانی دارد. به عنوان بی حس کننده در خاورمیانه و غرب مدرن استفاده می شد. خوردن این گیاه باعث بیماری یا تلف شدن دام ها می‌شود، بنابراین در بسیاری از کشورها به عنوان علف هرز مضر، شناخته می‌شود.

نام های دیگر این گیاه عبارتند از:

سپند، سدابِ سوری، سِداب آفریقایی، هارمِل، دونشت، دینش یا دینشت، wild rue, Syrian rueAfrican rue, harmel, aspand

فواید اسپند:

خاصیت ضد دیابتی و کاهش دهنده چربی خون

پایین آورنده دمای بدن

هارمالین موجود در این گیاه باعث عرق و کاهش سطح دمای بدن و تب می شود.

درمان سیاتیک، یرقان، بی حسی اعضای بدن و رعشه

درمان سرفه های شدید رطوبتی و تنگی نفس با مصرف جوشانده آن

 کاهش رشد سلول های سرطان سینه

خواب آور و درمان بی خوابی، آرامش بخش و درمان بیماری های عصبی

مسهل سودا و بلغم

افزایش دهنده شیر

مسکن درد های معده و کاهش بادهای روده ای

درمان اسپاسم عضلانی و گرفتگی عضلات به علت برطرف کردن سردی و رطوبت مفاصل

درمان مشکلات گوش به علت دارا بودن هارمالین، هارمین و مارمالول

درمان اختلالات قاعدگی، رفع افتادگی رحم، تسکین درد کمر

عوارض مصرف اسپند:

• میزان مصرف مجاز این گیاه یک الی دو مثقال است، برای خانم های باردار مضر است و باعث سقط جنین می شود.
•  برای افراد دارای مزاج گرم ، موجب سر درد، درد دل، استفراغ می شود.
• از جویدن دانه های اسپند اکیدا خودداری کنید چرا که حاوی مواد سمی است.