Cydonia oblonga (نام علمی)
シドニア・オブロンガ (ژاپنی)
सिडोनिया ओब्लांगा (هندی)
Quince (انگلیسی)
اسامی: به، بِه، سفرجل، به جنگلی، شالبه
مشخصات گیاه:
درخت به جزو دسته سیبها است که پشت برگهای آن کرکدار است. این درختان، به سرمای زمستانه کمتری نسبت به درخت سیب یا گلابی نیاز دارند ولی به دلیل اینکه قبل از ظهور گلها باید مقداری رشد رویشی انجام گیرد، گلدهی در بهار دیرتر انجام میشود. بهنظر میرسد که گلهای به، خودبارور هستند و در هر دو شرایط آبوهوایی خنک و گرم، میوه آن تشکیل میشود. مقاومت درخت به کمتر از سیب و گلابی است و بهاندازه درخت گلابی به آتشک حساس است. ریشهها کمعمق است و به نظر میرسد که به اکسیژن بیشتری از سایر انواع میوههای دانهدار، نیاز دارد. درخت به، در خاکهای خشک و خیلی آهکی خوب رشد نمیکند و نیاز به خاک ژرف دارد.
میوهبِه دارای گوشت خشک و کرکی با طعمی ترش و تقریباً گس است. اما وقتی بِه پخته میشود، بو و طعم بسیار خوشی دارد. برای کمپوت، مربا و مارمالاد نیز استفاده میشود. این میوه بومی جنوب اروپا و آسیای صغیر است و اکنون به صورت جهانی پرورش مییابد. بههای عطری کوچکتر دارای پرزهایی روی پوستشان هستند که پس از شستن میوه به راحتی از بین میروند.
از دانههای بِه نیز برای تسکین سرفه استفاده میکنند.
انواع گونههای بِه عبارتند از:
- بِه معطر: شکلی بیضی با انتهای مخروطی دارد. پوست آن نرم، زرد و دارای گوشت سفید است.
- بِه آناناسی: تاحدی شبیه گلابی برآمدهاست. پوست آن بعد از رسیدن زرد میشود و گوشت آن زرد رنگ و با طعم خفیفی از آناناس است.
خواص به:
- تقویت قلب، معده و اعصاب
- آرامش بخش و رفع استرس
- رفع اسهالهای ساده و خونی
- رفع ورم حاد روده، خونریزیهای قاعدگی و بواسیر
- تقویت دستگاه گوارش و درمان زخم معده
- رفع خلط و سرفه
- آنتیاکسیدان قوی و تقویتکننده سیستم ایمنی
- رفع تهوع بارداری
- کاهش علائم رفلاکس اسیدی
- مفید برای لاغری
- تنظیم سطح کلسترول
- افزایش کیفیت بینایی
- تقویت کبد و روده
- ضدالتهاب
- روشنی و درخشندگی پوست
- تقویت رحم و پیشگیری از سقط جنین
- باعث زیبایی جنین و رشد مناسب
- استفاده از بهدانه برای رفع عطش، حرارت معده، رفع سوزش دهان و زبان و رفع گرفتگى صدا
عوارض به:
- از برگ درخت به نباید به صورت خام استفاده کرد.
- مصرف برگ بِه برای افرادی که دچار یبوست هستند، توصیه نمیشود زیرا ممکن است سبب تجدید و تشدید یبوست شود.
- مصرف دمنوش برگ به ممکن است در بعضی افراد باعث ایجاد حساسیت شود.
- کرک یا پرزى که روى بِه است، هضمش سنگین است و براى حلق و صدا بسیار مضر است؛ باید قبل از خوردن به، پرزهاى روى آن را پاک کرد.
- خوردن بِه بهصورت خام توصیه نمیشود. زيرا بِه خام، رگهای بدن را مسدود می سازد و چون گرم است برای كسانی كه گرم مزاجاند خوب نيست.