تدریس علمی و عملی حجامت 5

در مقاله قبلی، در مورد حجامت مطالبی ارایه شد. در این مقاله ادامه این موضوع را بررسی خواهیم کرد.

آیا حجامت فقط برای بیماران مفید است؟

خیر. یکی از مهم ترین اثرات حجامت، تاثیر در پیشگیری از بیماری ها است و تقدم پیشگیری بر درمان، بر همگان آشکار است.

سالمندانی که به طور مرتب جهت پیشگیری از بیماری‌ها، حجامت شده اند دارای سیستم درونی سالم‌تری نسبت به سایر افراد هستند.

آموزش حجامت

عوامل تعیین کننده تعداد و فواصل حجامت تر عبارتند از:

1. محیط زیست
2. تغذیه
3. تحرک و ورزش
4. نوع بیماری
5. جنس
6. طبع
7. سن

محیط زیست

گرمی، سردی و رطوبت هوای منطقه و آلودگی هوا می تواند تعیین کننده فواصل حجامت تر در آن منطقه باشد.

• در مناطق سردسیر، نیاز به حجامت تر کمتر است و در شرایط آب و هوایی گرم، حجامت تر باید بیشتر انجام شود.
• هوای آلوده شهری، انجام حجامت تر را ضروری می سازد تا سم زدایی از این طریق انجام شود.
• در شرایط آب و هوای مطبوع و هوای پاک، نیاز به حجامت کاهش پیدا می کند.

مثلا در شرایط مساوی، کسی که در تهران زندگی می کند در مقایسه با شخصی که در یکی از روستاهای خوش آب و هوا در ارتفاعات و با کسی که در حوالی نطنز زندگی می کند، فرد تهرانی به 3 مرحله حجامت در سال و فرد ساکن نطنز 2 مرحله در سال و فرد ساکن ارتفاعات به یک مرحله در سال نیاز پیدا می کند.

تغذیه

کیفیت و کمیت نوع تغذیه، دفعات نیاز به حجامت تر را تعیین می کند. مثلا کسی که 2 وعده در شبانه روز غذا میل کند و قبل از سیر شدن دست از طعام بکشد، و تا گرسنه نشده است بر سر سفره غذا نشیند، خیلی کمتر دچار غلبه اخلاط خونی می شود. حجامت سالانه یک الی دو مرتبه در بهار و پاییز برای آنان کافی است.

افرادی که موارد بالا را رعایت نمی کنند، بیشتر دچار غلبه اخلاط می شوند.

مصرف غذاهای غیرطبیعی، کنسرو شده و حاوی مواد نگهدارنده شیمیایی و گازدار، روغن های نباتی، مایع و شیرینی های غیر طبیعی و گوشت های سرد منجمد شده مانند گوشت گاو و گوساله، سوسیس و کالباس و ماهی نیاز به حجامت تر را افزایش می‌دهد.

سن

حجامت از چهارماهگی شروع می‌شود و از این سن به بعد هر ماه می توان طفل را حجامت کرد.

اگر ماه های زمستان و اوج گرمای تابستان را حذف کنیم، در سال به طور کلی، پنج بار می توان طفل را حجامت کرد. سه بار در بهار و دو بار در پاییز.

از سن 14 سالگی به بعد، حجامت را به دو مرحله در سال کاهش می دهیم و تا سن 35 سالگی که در این سن، حجامت سر و حجامت ساکرال را نیز به حجامت سالانه افراد اضافه می کنیم که هر کدام از انواع حجامت، یک مرحله خواهد بود و در سن 40 سالگی، به این رفتار حجامت ساق را نیز اضافه می کنیم.

این حجامت به تناسب موقعیت جغرافیایی، تحرک و تغذیه و طبع، می تواند افزایش داشته باشد. یعنی چنانچه فردی دموی باشد، می توان او را به تعداد سن روز فاصله حجامت کرد. یعنی اگر فردی 22 سال سن دارد، به فاصله هر 22 روز، می توان او را حجامت کرد. ولی این فاصله حجامت برای سایر طبایع ضروری نیست مگر اینکه تحرک ناکافی، تغذیه ناسالم و یا محیط زیست و آب و هوای آلوده داشته باشد.

آلودگی صوتی نیز در این مرحله به عنوان عامل سودازا در ردیف آلودگی خونی قرار می گیرد و تا پایان عمر، سالانه یک الی دو مرحله حجامت، ادامه پیدا می کند.

جنس فرد

از دیدگاه طب اسلامی، جنس عامل مهمی برای پذیرش و یا مقاومت بیماری های خاص است.

جنس مذکر گرم مزاج و جنس مونث سرد مزاج تعریف می شود. در صورت وجود استثنا و علایم بالینی مبنی بر سرد مزاج بودن فرد مذکر یا گرم مزاج بودن فرد مونث، برخورد جداگانه با جنس صورت می گیرد.

جنس مذکر، نیاز به حجامت تر بیشتری دارد و جنس مونث نیاز به حجامت تر کمتری دارد. این نیاز به یک مرحله در سال کاهش می‌یابد و برای زنانی که دچار اختلال قاعدگی و یا در سن یائسگی هستند، نیاز به حجامت افزایش پیدا می کند.

کسانی که به منظور افزایش قد، حجامت می کنند خصوصا نوجوانان قبل از 25 سالگی، تعداد حجامت سالیانه آنان به 5 حجامت در سال قابل افزایش است.

طبع فرد

• افراد دموی نیاز به حجامت بیشتری دارند. حداقل سالی 3 بار و حداکثر هر ماه یکبار می توانند حجامت کنند.
• افراد صفراوی، حجامت تر بیشتری نیاز دارند. این افراد از حجامت بهره فوری می گیرند ولی مصرف مواد غذایی و داروهای صفرابر، درمان این افراد را کامل تر می‌کند.
• افراد بلغمی بسته به شرایط جسمی و بیماریشان می توانند تا چند مرحله حجامت تر شوند و شرایط تغذیه، تحرک و محیط زیست آنان تعیین کننده تعداد حجامت تر آن ها خواهد بود.
• افراد سوداوی بسته به شرایط جسمی و نیازشان، حجامت تر خواهند داشت و پزشک آن ها تشخیص می دهد که چه تعداد حجامت تر، کمک کننده است.
• افراد سوداوی و بلغمی نیاز به حجامت تر کمتری نسبت به افراد دموی و صفراوی مزاج دارند.

در مقاله بعدی، ادامه این مطالب را می خوانیم.