در مقاله قبلی، در مورد حجامت مطالبی ارایه شد. در این مقاله ادامه این موضوع را بررسی خواهیم کرد.
حجامت و مشکلات اخلاقی و اجتماعی
حضرت علی (ع) می فرمایند: میل به زنا و جنون آنی، غلبه خون است.
بر اساس طرح طب اسلامی مجموعه تركیب بدن انسان عبارت است از برآیند اثر چهار خلط، دم، صفرا، بلغم، وسودا؛ هرگاه وجود این اخلاط در بدن انسان در حدّ تعادل باشد انسان از نظر جسمی و روانی در حالت سلامت است و هرگاه یک یا چند خلط از این اخلاط چهارگانه از حالت تعادل خارج گردد، بیماری پدید می آید.
غلبه هر كدام از این اخلاط بیماری جسمی و روانی ویژه ای می آورد كه در حدیث فوق حضرت علی (ع) دو رفتار غیرمتعارف جنسی و عصبی را ناشی از غلبه خون شمرده اند.
ما می توانیم با انجام حجامت باعث جلوگیری از بروز حوادث اخلاقی و اجتماعی شویم و از بروز بسیاری از دعاوی كه حتی منجر به قتل یا نقص عضو یا تصادفات فجیع شده است، جلوگیری نماییم.
حجامت در بیماری های اورژانسی
به طور كلی این ذهنیت در جامعه پزشکی و عموم مردم وجود دارد كه حجامت و سایر دستورات طب اسلامی و طب سنتی به عنوان یک درمان آرام و دارای اثر بلند مدت است و نمی توان از این گونه رفتارها در درمان بیماری های اورژانسی بهره گرفت.
- مثلاً هرگاه یک مسمومیت غذایی و یا دارویی پدید آید و یا شخصی در معرض گزش حیوانات گزنده مانند عقرب و مار قرار گیرد، حجامت می تواند در اولین فرصت به عنوان تنها درمانگر اثر بخش، بیمار را از درگیری در حالت خطرناک رهایی بخشد و در بسیاری از موارد به ادامه درمانی دیگر بی نیاز سازد.
- گازها و بمب های شیمیایی كه در یک زمان كوتاه، جمعیتی بزرگ را آلوده می كنند، حجامت می تواند یک نجات بخش فوری و مؤثر باشد و از بروز فجایع عظیم انسانی جلوگیری نماید.
- حجامت در موارد اورژانسی در بخش های دیگری نیز كاربرد دارد. از جمله این موارد سکته قلبی است. حجامت پیشگیری كننده و كنترل كننده و درمان كننده بسیار مؤثری در بیماری های قلبی می باشد.
- بررسی اثر حجامت بر بازماندگان زلزله رودبار موجب گردید كه افراد زیادی از بروز این ضایعات روانی مصون بمانند. این بیماری ها معمولاً تحت عنوان D.S.T.P مطرح می گردند.
حجامت، ایدز و هپاتیت
در سال های اولیّه رواج حجامت در ایران، تبلیغات وسیعی در مطبوعات مبنی بر اینکه حجامت باعث شیوع ایدز و هپاتیت است، شروع شد.
هر روش درمانی اگر با تمهیدات ویژه خود اجرا نشود، عوارضی خواهد داشت، مثلاً اگر تزریقات با سرنگ استریل و یکبار مصرف انجام
نشود، بیماری هایی را ایجاد می كند. ولی این یک برخورد عالمانه نیست كه به لحاظ استفاده چند نفر جاهل یا مغرض كه از سرنگ آلوده استفاده می كنند، به طور كلی تزریقات باید از ردیف درمان خارج گردد، بلکه باید اشخاص خطا كننده را تنبیه كرد.
اگر حجامت با ابزار یکبار مصرف اجرا نشود یا ابزار اجرایی استریل نباشد یا در روش اجرا به نحوی عمل شود، كه ابزار آغشته به خون آلوده برای فرد دیگر مورد استفاده قرار گیرد، ممکن است باعث بروز بیماری گردد. با این تفاوت كه روش حجامت به نحوی است كه امکان ورود میکروب به عمق بدن را به حداقل می رساند.
بدین معنی كه در حجامت پس از ایجاد خراش سطحی در پوست ابزار مکنده به وسیله انبساط عضلانی و عروقی موجب استخراج خون می شوند.
مقدار فشار منفی در حجامت حداقل پانزده تابیست میلی متر است. یعنی مویرگهایی كه مجرای خوندهی هستند پانزده الی بیست برابر افزایش حجم می دهند. در شرایط عادی هرگاه خراشی در بدن پدید آید، گلبول های خون مأموران دفاعی به علّت زخم ایجاد شده فراخوان می شوند تا آن ناحیه را ترمیم نمایند ولی در حجامت به لحاظ وجود انبساطی كه توسط مکش پدید می یابد میزان فراخوان گلبولی به محیط زخم بیست برابر به صورت فشرده در محیط سطحی باقی می مانند و بدین ترتیت به هیچ وجه اجازه نمی دهند كه میکروب یا ویروسی كه احتمالاً در سطح پوست وجود دارد به عمق عروق نفوذ كند، از این جهت احتمال بروز عفونت در حجامت به صفر می رسد.
با وجود اینکه حجامت در زمان قدیم به وسیله ایجاد زخم به وسیله یک نشتر انجام می شده است و ابزار مکنده آنان شاخ بوده است و فقط با شستشو با آب آلودگی آن را برطرف می كرده اند، هیچگونه عفونتی كه بر اثر حجامت پدید آمده باشد گزارش نشده است.
به هر حال رعایت بهداشت و دقت در اجرا می تواند ضمانت خوبی برای توسعه حجامت استاندارد در سطح كشور باشد.
در مقاله بعدی، ادامه این مطالب را بررسی خواهیم کرد.