تدریس علمی وعملی حجامت 1

حجامت

• حجامت عام كه محل آن در بین دو كتف در مجاورت مهره های پشتی 4 تا 8 می باشد. در بسیاری از مکاتب طب مکمل، این مركز به عنوان مركز ثقل بدن شناخته شده است.

این مركز بیشترین نزدیکی را با غدد لنفاوی مركزی بدن مثل گردن، زیر بغل، سینه و شکم و همچنین با تیموس دارد.

حجامت با تاثیر بر این مراكز و از جمله بر تیموس كه از مهمترین مراكز آموزشی سلول های دفاعی بدن است و پس از ایجاد التهاب توسط بادكش های اولیه و فراخوان سلول های دفاعی ضمن تحریک سیستم ایمنی، نقش تنظیم كننده سیستم ایمنی را با خروج سلول های ایمنی نابجا، ایفا می كند.

این مسئله با وجود لاینحل بودن بیماری های ایمنی، چه نقص ایمنی، چه بیش فعالی سیستم ایمنی معروف به بیماری های خود ایمنی نقش به سزایی در درمان بیماری های آسم، روماتیسم و بیماری های خود ایمنی دیگر دارد.

در ضمن حجامت ترافیک لنفاوی را با ایجاد فشار منفی كنترل نموده و باعث افزایش حركت لنف در این سیستم می شود.

این مسئله با توجه به این نکته كه پیش در آمد آسیب های سلولی التهاب های نابجا و بیش از حد طول كشیده می باشد قابل توجه
مکانیسم علمی حجامت 42 است. چرا كه در مواردی كه التهاب طول كشیده داریم برای بیمار درد و ورم و عوارض بعد از آن مشکل ساز است. حجامت با این مکانیسم (تعدیل سیستم ایمنی و مهم تر از آن، كاهش ترافیک لنفاوی از راه تخلیه بهتر سیستم لنفاوی نقش مهمی را ایفا می کند.

• حجامت با تصفیه ي خون، مواد زائد مضر سموم را از خون خارج می كند. این مسئله نیز با توجه به تاثیر خون خروجی حجامت از لنفاتیك ها و مویرگ ها قابل بحث است.

در فراخوان سلولی با ایجاد التهاب ناشی از بادكش اولیه، بسیاری از سلول های اضافی، زائد و سموم به این منطقه فراخوانده می‌شوند كه با زدن تیغ، این سلول ها و مواد اضافی از بدن خارج می شود.

• یکی از موارد جالب تاثیر حجامت، اثر ضد درد حجامت می باشد.

امروزه دردهای مزمن به عنوان یکی از معضلات علم پزشکی شناخته می شود. حجامت با آزادكردن یکسری مواد ضد درد درونی بدن بنام اندورفین نقش اساسی در رفع درد دارد.

از آنجایی كه مشاهده شده بلافاصله بعد از اتمام حجامت، تمامی درد ها از بدن بیرون می رود و همچنین بیمار احساس نشاط و سبکی در بدن دارد، نتیجه گرفته ایم كه این تاثیر سریع علتی جز آزاد شدن مواد ضد درد در بدن ندارد. كه در رأس این مواد مورفین‌های درونی بدن (اندورفین ها) می باشد. همچنین خروج مواد ایجاد كننده درد كه بیشتر همان عوامل التهابی می باشد، نیز در رابطه با اثر ضد درد حجامت قابل بحث می باشد.

• حجامت با كاهش غلظت خون كه تراكم سلولی را در مویرگ ها كاهش داده، اكسیژن رسانی را
  بهبود بخشیده و بار قلب و ریه را نیز تعدیل می کند.

كه این اثر در مورد بیماری هایی كه به علت افزایش بار قلب در رگ ها ایجاد شده می تواند مفید باشد.

• یکی دیگر از تاثیرات شگرف حجامت بر روی بیماری های مغز و اعصاب می باشد.

حجامت با تاثیر بر روی نوروترانسمیترهای مغز و ضمن تعدیل ساخت آن ها بسیاری از بیماری هایی كه به سبب كمبود یا بیشتر بودن ترشح ساخت این مواد از مغز و سیناپس ها می باشد را درمان می كند. در این مورد می توان به بیماری افسردگی اشاره كرد.
حجامت بر ترشح سروتونین تاثیر ویژه دارد. سروتونین علاوه بر اثر ضد افسردگی در درمان میگرن و اختلالات خواب نیز تاثیر بسزائی دارد.

• خونگیری و دفع فضولات خون از طریق حجامت:

بر اساس این فرضیه تأثیر حجامت شبیه خونگیری وریدی است. با این تفاوت كه خون حجامت خون مویرگی است و به همراه آن مایع لنف نیز خارج می شود و با تخلیه مقداری خون، باعث اصلاح غلظت آن و تخلیه مواد زاید می شویم و روشن است تغییرات غلظت آن كه در حالات مختلف فیزیولوژیک مثل حاملگی و پاتولوژیک مثل پلی سیتمی و لوسمی روی می دهد، تأثیر زیادی بر مقاومت محیطی در برابر جریان خون و در نتیجه خون رسانی بافتی دارد.

• تقویت سیستم ایمنی:

مواضع حجامت ارتباط بسیار نزدیک با محل تجمع سیستم لنفوئید و غدد لنفاوی دارد. در ناحیه بین دو كتف كه منطقه حجامت عام است، از دو طرف غدد لنفاوی زیر بغلی و از بالا غدد گردنی و نزدیک تر از این دو، غدد زنجیرهای و وسیع مدیاستن و مجرای توراسیک قنات صدری قرار دارد.

•  در صورت نفوذ میکروب و هر گونه آنتیژن، سلول‌های ایمنی به صورت بسیار قوی و شدید با عامل مهاجم به نبرد پرداخته، آن را مغلوب می کنند.
• در ناحیه كمر، غدد لنفاوی اینگوینال و نیز غدد لنفاوی پاراورتبرال وجود دارد كه لشگرگاه های دفاعی بیماری های آمیزشی و اندام تحتانی و بدخیمی های ناحیه ژنیتالتناسلی اند.
• محل حجامت سر، ارتباط نزدیکی با لنف نودهای گردنی دارد.
• هر بار حجامت باعث ترشح فاكتورهای التهابی و فعال كننده سلولهای ایمنی در خون می شود كه در نتیجه تکرار این عمل با یک برنامه منظم می تواند بدن انسان را در برابر بیماری های مختلف مصون نگه دارد.
• همچنین می توان امیدوار بود كه حجامت وسیله مناسبی برای درمان بیماری های عفونی، سرطان و نیز بیماری اتوایمیون كه طب رایج غربی در مقابل آن ها درمانده است، باشد.

تنظیم آهن خون

افزایش آهن خون نقشی حساس و محوری در بروز سکته های قلبی بازی می کند.

• تقویت سیستم ضد انعقادی

هنگامی كه جدار اندوتلیوم عروق آسیب می بیند، سیستم انعقادی فعال شده و با ایجاد لخته جلوی خونریزی را می گیرد اما همین لخته می تواند عامل یک ترومبوز و در نهایت انفاركتوس و سکته شود، لذا در بدن انسان یک سیستم فیبرینولیتیك وجود دارد كه به راحتی لخته ایجاد شده عروق را از بین می برد.

عامل اصلی این سیستم آنزیم پروتئولیتیک قوی به نام پلاسمینوژن است كه در حالت طبیعی غیر فعال است. بنابراین اگر هر چند گاهی به وسیله حجامت، سیستم های هومئوستاز خون را در تعادل مثبتی برای برتری مواد ضد انعقادی نگهداریم، می توانیم از بروز آترواسکلروتیك آمبولی، ترومبوز و سایر بیماری هایی كه عامل آن ها انسداد عروق است پیشگیري كنیم.

• ایجاد پر خونی در بافت های آسیب دیده:

بادكش حجامت باعث ایجاد پر خونی و افزایش جریان خون در بافت های مواضع حجامت می شود و بدیهی است كه پر خونی و احتقان تبعات مثبتی برای عضو آسیب دیده خواهد داشت. زیرا یکی از فاكتورهای مهم در التیام زخم، تغذیه و اكسیژناسیون صحیح بافت مربوطه است و بنابراین هرچه به عضو آسیب دیده خون بیشتری برسد، سرعت ترمیم آن بیشتر می شود.
این فرضیه توجیه كننده اثر درمانی حجامت بر دردهای استخوانی ناشی از آرتروز و استئوپروز و… است.

• جلب توجه قوه مدبره بدن به عضو دلخواه:

در برخی شرایط  و بیماری ها طبیب صلاح می بیند قوه مدبره و طبیعت بدن را به سمت و سوی دلخواه هدایت و جلب نماید. مثلاً طبیب شاید برای ترمیم استخوان شکسته یا زخم بستر اقدام به حجامت خراش ریز بدون خونگیری از موضع مذكور نماید. با این روش سیستم قوه تدبیركننده بدن به صورت خودكار وارد شده و امورات آن ناحیه را نظم می دهد. زیرا از دیدگاه طب سنتی و اسلامی بدن مانند یک ماشین هوشمند بلکه برتر از این مساله می باشد كه در شرایط مختلف خود امورات خود را تدبیر می كند.

• انصراف قوه مدبره بدن از عضو دلخواه:

گاه طبیب صلاح می داند به هر علتی قوه مدبره بدن و طبیعت نظم دهنده بدن را از عضو خاصی انصراف دهد. زیرا در زمان هایی كه بدن دچار بیماری می شود، نظم آن متشنج می گردد و طبیب كه خادم طبیعت بدن است سعی به تعدیل عملکرد طبیعت بدن می نماید.
مثلا در خونریزی بیش از اندازه ماهیانه زنان شاید طبیب طب سنتی اقدام به حجامت بادكش در نواحی كتف و شانه ها برای انحراف خون و طبیعت بدن نماید تا بدن با توجه قرار دادن به نواحی مذكور و حركت خون و قوا به سمت فوق از خونریزی قسمت رحم بکاهد.

در مقاله بعدی، ادامه این مطالب را بررسی خواهیم کرد.