در مقاله قبلی، چند روش درمانی در طب سنتی را بررسی کردیم. در این مقاله ادامه این مطلب را می خوانیم.
تدبير عرق: جرجانی
- ببايد دانستن كه عرق فضله هضم سوم است و طريق دفع آن گذرهای باريک است و ناپيدا كه آن را مسام گويند. بعضي از آن فضله بخارست، كه از همه تن به تحليل دفع شود و آن را نتوان ديد و بعضي شوخ و وسخ است كه بر پوست بماند اندر گرمابه پاک كنند.
- و بعضی عرق است كه هم به تدطريق مسام بيرون آيد.
- و اندر تدبير حفظ صحت و اندر علاج بعضی بيماری ها عرق آوردن بايد كرد، و بدين سبب است كه هرگاه كه بيمار عرق كند، راحت يابد.
- و هوای گرم چون هوای گرمابه، و رياضت و رفتن اندر هوای تابستان، عرق آرد از بهر آنكه رياضت اندرون تن را گرم كند و فضله بگدازد.
- و هوای گرم، آن فضله بيرون كشد و داروهای لطیف كننده، تن را گرم كند و عرق گند آرد، لیک اندر تدبير حفظ صحت عرق آوردن به داروها زيان دارد،
- و حركت رياضت كفايت بود از بهر آنكه ايمن نشايد بود، كه داروها تب و عرق بسيار آرد و تن را خشک و لاغر كند، و پوست را درشت كند و رطوبت های اصلی بگدازد و تحلیل كند و ” دق” و ” ذبول” (لاغری، پژمردگی Thinnes) تولید كند.
موسيقی درمانی چيست؟
- موسيقی اسلامی در واقع همان قرائت قرآن، دعاها و مناجات ها با صوت زیبا و نوای دلنشین است که تاثيرگذاری زیادی درروح، روان و جسم انسان دارد. به نحوی که اگر در زمان های خاصی مانند قرائت قرآن و دعا با صوت زیبا، دلنشین و حزین در سحرگاهان یا شامگاهان صورت پذیرد مایه آرامش قلب و روح انسان مي گردد که اثرات آن در جسم هم پدیدار خواهد شد و بسياری از بيماری های روحی و جسمانی از انسان رخت بر مي بندد.
- از صدای کرکر کبک ها در دامنه کوها، تپه ها تا صدای آوای خروس هنگام سحرگاه و چاشت، البته آوای حيوانات در هر زمان حاوی پيامی ويژه است، . اما اصول کلی حاکم بر آن اين است که آوای صبح گاهان پرندگان، جنجال گنجشکان بر سر درخت، ميان خانه و جيرجير شبانگاهی تمامی صداهای آرام و مداوم طبيعت گرم و انرژی بخش هستند. از صدای زمزمه برگ درختان بید هنگام وزش باد تا صدای جریان آب در جویبارها، جیرجیرک ها و صدای غورغور قورباغه ها حاکی از سپاسی مداوم در هنگام خلوت ذکر است و صدای گرم و امید بخشی است.
- صدای موسیقی طبیعت آوای سپاس است و فریاد او فریاد هوشیاری است.
«وَ النَّجمُ و الشَّجَرُ یَسجُدانِ» ستاره و درختان سر بر سجده خداوند می سایند.
- صدای مهیب و ترسناک طبیعت، سرد است. مانند صدای مهیب رعد و برق، صدای مهیب زلزله از اعماق زمین و فراخنای کوه، صدای غرش عظیم سیل بنیان کن.
- از این رو پس از شنیدن چنین صداهایی، باید غذاهای گرم مزاج، تناول شود. نوشیدنی های گرم، نوشید. گاهی اوقات نوشیدن فلزات خیلی گرم را توصیه می کنند مانند نوشیدن آب طلا (سکه طلا را به مدت 14 دقیقه در ظرف آب بیاندازید و سپس آب را بنوشید).
- حتما با هر حادثه رعب انگیز طبیعت، باید نماز آیات خوانده شود. با خواندن این نماز، تن و روان با گرمای عبادت، آرامش می یابد.
ابن سینا اولین طبیبی است که موسیقی را برای شفای بیماران، تجویز کرده است.
می گوید:
- در وقت فجر کاذب، به آهنگ راهوی (چهارگاه) و در وقت صبح صادق به آهنگ حسینی (نوا) گوش کنند.
- وقتی که آفتاب به اندازه دو نیزه بالا آمد، آهنگ راست (راست پنجگاه) را برای آن ها بنوازند.
- هنگام چاشت، آهنگ ابوسکیک (نوا) خوب است.
- نیم روز، به آهنگ زنگوله (راست پنجگاه، راهوار) گوش کنند.
- بعد از ظهر، آهنگ عشاق (دشتی) را بشنوند.
- کمی قبل از عصر، آهنگ حجاز (ابوعطا) را برای بیماران بنوازند.
- وقت عصر، آهنگ عراق (ماهور، افشاری) خوب است.
- نزدیک غروب، شفای بیماران در شنیدن آهنگ اصفهان است.
- بعد از غروب، آهنگ نوا مناسب است.
- بعد از نماز شام، آهنگ بزرگ (شورا) را بشنوند.
- وقت خواب، آهنگ مخالف (سه گاه، آهنگ زیر افکن یعنی ماهوار) را گوش دهند.
لازم به ذکر است آنچه تحت عنوان موسيقی درمانی در روش های مختلف درمانی توسط بعضی افراد عنوان می شود، به علت عدم تطابق با نظام هوشمند بدن انسان و برهم زدن تعادل و تطبیق بين جسم و روح انسان با عالم ماده و عالم مجردات، عموما عوارض جسمی و روحی بسياری برای انسان در پی خواهد داشت.
پناه بردن به موسیقی های غير اصولی و آهنگ های غربی و مبتذل، شاید در کوتاه مدت مانند مسکن عمل کند، اما در اصطلاح طب سنتی بسياری از این آهنگ ها یا کلا دارای مزاج سرد هستند یا گرم اول و سرد آخر هستند.
در مقاله بعدی، ادامه روش های درمانی را بررسی خواهیم کرد.