Lavandula Vera DC (نام علمی)
Lavandula officinalis Chaix (نام علمی)
Labiatea (خانواده)
ラベンダーベラ (ژاپنی)
薰衣草(چینی)
اسامی: لاواند حقيقی، اروانه شيرازی، خزامی، اسطوخودوس انگلیسی، خیر دشتی، آنس الارواح، لاوند، ممسک الارواح، ضُرم، زغلیل، رزالذهب، خیری، خرام، خرامی، آلاله تلخ، گللاوند، شاهاسپرم رومی، اسطوقدوس
اسطوخودوس گیاهی بوته ای کوچک، چند ساله با ساقه ی منشعب و پوشیده از برگ های باریک بسیار پرشاخه است. ارتفاع آن ۳۰ الی ۶۰ سانتیمتر است. ساقههای این گیاه ۴گوشه، برگهای آن کشیده و متقابل، پوشیده از کرک سفید پنبهای است. در انتهای ساقه ها گلهای کوچک خوشهای آبی رنگ یا قرمز سیر تا بنفش می روید و برگهای اسطوخودوس به صورت سنبله و دارای کرکهای معطر به رنگ بنفش تیره در فصل بهار ظاهر میشود.
میوه ی این گیاه ۴ فندقه است و هریک از آنان نیز پس از رسیدن، شکل بیضوی و رنگ قهوهای شفاف پیدا میکنند. در سطح میوه ۳ زائده مشخص دیده میشود. از همه قسمتهای این گیاه به خصوص شاخههای برگ دار آن عطر قوی و خوشایندی استشمام میشود. در بعضی مناطق به دلیل ظاهر زیبایی که گیاه پس از گل دادن پیدا مینماید آن را به عنوان یک گیاه زینتی پرورش میدهند. قسمت مورد استفاده این گیاه سرشاخههای برگدار و گلدار آن است که در مصارف درمانی و دارویی، اسانسگیری و آرایشی استفاده می شود. برای مصارف دارویی ساقه گلدار آن را می چینند و پس از آن که گل های روی ساقه خشک شدند از آن استفاده می کنند.
این گیاه دارای برگ ها و گل های معطر با طعم تلخ و تخم بسیار ریز و کمی پهن به رنگ زرد تیره مایل به سیاه است. از برگ، گل و تخم آن پس از مالش بویی شبیه کافور متصاعد می شود.درطب سنتی دارای طبع گرم و خشک است. گل های آن را در اواخر خرداد ماه، قبل از اینکه کاملا شکفته شوند بچینید و به شکل دسته گل درآورید و آن را به سقف بیاویزید تا خشک شود.
اسطوخودوس شامل 47 گونه مختلف است که بعضی مهم ترین آنها عبارتند از:
- Lavandula angustifolia (اسطوخودوس انگلیسی)
- Lavandula latifolia (اسطوخودوس تیری)
- Lavandula dentata (سنبل انگلیسی)
- Lavandula stoechas (اسطوخودوس فرانسوی)
- Lavandula Intermedia
- Lavandula lanata
خواص اسطوخودوس
- آرامش بخش، رفع بی خوابی
- تسکین دردهای گوارشی و موضعی
- ، مسهل، ضد نفخ و صفرآور
- انرژی بخش، تقویت مغز و بدن،
- بهبود عملکرد سیستم گوارشی
- رفع بیماری های سینه، سرفه، آنفولانزا وسرماخوردگی
- رفع بیماری های کبدی، طحال و مجاری ادرار
- درمان روماتیسم، آرتروز و نقرس
- افزایش تمرکز، رفع افسردگی، رفع اضطراب و استرس
مضرات اسطوخودوس
- اسطوخودوس برای اشخاص صفراوی مزاج مضر و عطش آور است بنابراین باید با سکنجبین این گیاه را مصرف کنند.
- این گیاه برای ریه مضر است بنابراین باید با کتیرا و صمغ عربی استفاده شود.